Qaraqash yawa yézisidiki saqchi xadimi: “Yézimizda diniy zatlarning tengdin tolisi solaqta”

Muxbirimiz shöhret hoshur
2017.10.21
qaramay-diniy-zat.jpg Dinni zatlar we dinni xizmetke mes'ul xadimlar qatnashqan doklat yiginidin körünüsh. 2007-Yili qaramay.
RFA/Éhsan

Uyghur aptonom rayonidiki da'iriler bulturning axiri we bu yilning béshida wezipisiz diniy zatlarni “Yawa axunlar” dep atighan we “Qattiq nazaret qilishqa tégishlik 6 xil kishiler” qatarigha kirgüzgen idi. Emma bu yilning otturiliri “Yépiq terbiyilesh merkezliri” kéngeytilgendin kéyin, wezipilik, yeni kinishkiliq diniy zatlarmu zerbe obyéktigha aylan'ghan. Ashkarilinishiche, peyziwatning shaptul yézisida alim hesen qatarliq diniy zatlar késilip ketken bolsa, qaraqashning yawa yézisidiki 70 etrapidiki diniy zatning tengdin tolisidin chataq tépilip “Yépiq terbiye” üchün soliwélin'ghan. Korlida “Sotsiyalizm instituti” namida “Yépiq terbiyilesh merkizi” échilip, 40 neper diniy zatqa xitay tili ögitilmekte.

Xitay da'iriliri Uyghur aptonom rayonida ötken yili 6 xil kishilerni qattiq nazaret qilish heqqide belgilime chiqarghan؛ bular sabiq mehbuslar, wezipisiz diniy zatlar, tarqaq hej qilip kelgenler, ayal méyit yughuchilar qatarliqlar idi. Bular ötken yili we bu yilning béshida échilghan “Ikki yighin” mezgilide sewebsiz bir mehel tutup turulghan؛ yighin we murasimdin kéyin ularning köpinchisi qoyuwétilgen idi. Emma bu yil 3‏-aydin bashlap “Yépiq terbiyilesh merkezliri” kéngeytip qurulghandin kéyin, wezipisizla emes, hetta wezipilik diniy zatlarmu soliwélin'ghan.

Korlining qara yulghun yéza ara bughra kent sékrétarining bayan qilishiche, korlida “Yépiq terbiyilesh merkizi” ning tötinchisi “Sotsiyalizm instituti” namida tesis qilin'ghan we uningda nöwette 40 neper diniy zatqa xitay tili ögitilmekte. Da'iriler, diniy zatlar xitay tilini bilgende qanun jehettin xatalashmaydighanliqini ilgiri sürüshmekte.

Peyziwatta alim hesen qatarliq wezipisiz diniy zatlar 7 yilliqtin késilgen. Qaraqash nahiyisining yawa yézisi 30500 nopus, 22 kenttin terkib tapqan. Her bir kentte 2 din 4 ke qeder diniy wezipidar zat bar bolup, bularning tengdin tolisi yeni 70 pirsentke yéqinraqi nöwette “Yépiq terbiyilesh merkizi” de terbiyilenmekte.

Yawa yéza 2‏-kent saqchi xadimining ashkarilishiche, nöwette soliwélin'ghan diniy zatlar ilgiri hökümet yol qoyghan, emma hazir chekligen bezi qilmishlar seweblik jazalanmaqta.

Biz ötken heptidiki bir programmimizda qaraqashning purchaqchi yézisidiki xitay da'irilirige 2005‏-yili ikki gumandarni tutup bergen we bu qilmishi üchün mukapatlan'ghan atalmish “Wetenperwer diniy zat” qurban baratning 4 newrisining bu yilqi qattiq zerbide 6 yildin 8 yilghiche késilgenliki heqqide xewer bergen iduq. Bügün wezipisizla emes, belki bir mehel etiwarlan'ghan bir qisim wezipilik diniy zatlarningmu solaqta terbiyiliniwatqanliqi heqqide melumat berduq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.