Mexmut abduraxmanof - sha'ir, alim we ustaz idi...

Ixtiyariy muxbirimiz oyghan
2014.06.25
mexmut-abduraxmanof.jpg Qazaqistandiki ataqliq edib, proféssor mexmut abduraxmanof.
RFA/Abdulla

Qazaqistan ottura asiyadiki Uyghurlar eng köp olturaqlashqan shuningdek Uyghur medeniyiti we edebiyati bir qeder yaxshi tereqqiy qilghan memliket. Qazaqistandiki Uyghurlar arisidin köpligen dangliq alimlar, edibler, artislar we jem'iyet hem dölet erbabliri yétiship chiqqan idi. Ene shularning biri edebiyatshunas proféssor merhum mexmut abduraxmanoftur.

Merhum mexmut abduraxmanofning nami pütün ottura asiya Uyghurliri arisida yaxshi tonushluq. U, pütün ömrini Uyghur edebiyati, medeniyitini tetqiq qilishqa béghishlighan bolup, uzun mezgil qazaqistan abay namidiki dölet uniwérsitétida xizmet qilghan idi.

Mexmut abduraxmanof asasliqi hazirqi zaman Uyghur edebiyati tetqiqati bilen shughullan'ghan bolup, u ottura asiya Uyghurlirining edebiyat tarixini yézish, ottura mektep dersliklirini tüzüsh hemde Uyghur medeniyiti we edebiyatini qazaq, rus we bashqa milletlerge tonushturushta belgilik töhpe qoshqan idi.

1934-Yili dunyagha kelgen mexmut abduraxmanof, 1881-1883-yilliri arisida ili wadisidin yettisugha köchüp chiqqan Uyghurlar arisidin yétiship, chiqqan üchinchi ewlad alimlardin idi. U edebiyatshunas mutexessisla emes, belki tonulghan sha'ir, medeniyet we jama'et erbabi idi. Melumatlardin qarighanda, yéqinda qazaqistan Uyghur jama'iti merhumning 80 yilliqini xatirilesh pa'aliyiti ötküzüsh aldida turmaqta.

Tepsilatni anglang

Mexmut abduraxmanof ottura asiya Uyghurliri ichidin yétilip chiqqan namayendilerning biri. U qazaqistan Uyghur edebiyati we edebiyatshunasliq élimining rawajlinishigha salmaqliq töhpe qoshqan sha'ir, alim we ustazdur. M. Abduraxmanof yene bir körünerlik namayende murat hemrayéftin kéyin Uyghur edebiyatshunasliqida pen doktori ilmiy unwanini élishqa muyesser bolghan alimdur. U shundaqla Uyghur mektepliri üchün til we edebiyat mutexessislirini teyyarlashta alahide töhpe qoshti.

Mexmut abduraxmanof 1980-yili abay namidiki qazaq pédagogika institutining filologiye fakultéti qarmiqida échilghan Uyghur bölümining bir nechche yillar mabeynide ünümlük ishlishige chong küch chiqardi. Hazir uning shagirtliri mekteplerde, ilmiy-tetqiqat orunlirida, neshriyat we bashqimu jaylarda ishlimekte.

M. Abduraxmanof onlighan shé'ir toplamlirining, ilmiy monografiyelerning, Uyghur mektepliri üchün oqush qorallirining, yüzligen publistikiliq maqalilerning aptori. U hayat bolghan bolsa, bu yili 80 yilliq tewelludini ötküzetti.

Radi'omiz ziyaritini qobul qilghan almuta wilayitining yarkent shehiride orunlashqan sabiq pédagogikiliq téxnikumning oqutquchisi, filologiye penlirining kandidat doktori hakimjan hemrayéf m. Abduraxmanofni heqiqiy ustaz süpitide qedirleydighanliqini otturigha qoydi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.