Amérika hindistanni özige tartmaqta

• Muxbirimiz arzuning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Asiya waqti zhornilining tor bétide ötken jüme küni élan qilin'ghan "amérika nöwette xitayni kontrol qilish üchün hindistanni he dep özige tartmaqta" témiliq analiz maqalisi élan qilin'ghan bolup, maqalide mundaq déyilgen: hindistanning téz bash kötirishi, amérika, rusiye we xitaydin ibaret üch chong döletning alahide diqqitini tartmaqta. Hindistan bash ministiri manmoxan sing bu yil iyulda amérikini ziyaret qilghanda, prézidént bushning uni "dölet ziyariti" derijisi bilen daghdughiliq kütüwélishi, shundaqla jorj bushning kiler yilining béshi hindistanni ziyaret qilmaqchi bolghanliqi , ikki döletning istratégiyilik hemkarliq munasiwitini téximu qoyuqlashturdi.

Hindistanning en'eniwi ittipaqdishi bolghan rusiyimu kiler ayda yéngi déhli bilen keng kölemlik herbiy manéwir élip baridu. En'giliyining bash ministiri toniy bleyir bolsa, yéqinda yéngi déhlini ziyaret qildi hemde hindistan we yawrupa ittipaqi bashliqlirining yighinini ötküzdi. Bundaq zich diplomatik pa'aliyetler shuni körsitiduki, hindistan nöwette dunya diplomatiye sehnisining bir qiziq nuqtisigha aylinip, her qaysi chong döletlerning yéqinlishish obyékti bolup qalghan.

Perqliq mu'amile

Maqalide éytilishiche, manmoxan sing amérikini ziyaret qilghanda, prézidént bush uni peqet az sandiki dölet rehberlirini kütüwalidighan yuqiri derije boyiche qobul qilghan. Hemde uni aq sarayda dölet ziyapitige teklip qilghan. Jorj bush yene manmoxan singni amérikining awam we kéngesh palatalirining birleshme yighinida söz qilishqa teklip qilghan. Halbuki bularning hemmisi, amérika xitay dölet re'isi xu jintawgha qilishqa unimighan mu'amililer iken. Bu amérikining hindistan'gha xitaydin perqliq mu'amile qilidighanliqini körsitidiken.

Maqalige qarighanda, manmoxan singning ziyariti mezgilide, amérika yene hindistanning yadro téxnikigha ige chong dölet ornini étirap qilip, hindistanning tinch yollargha ishlitilidighan yadro programmilirigha téxnika yardimi bérishke qoshulghan. Jorj bush hindistan'gha yene f-16 we f- 18 tipliq köreshchi ayropilanlarni sétip bérishke maqul bolghan. Amérika we hindistanning mana mushuningdek tedrijiy halda istratégiyilik hemkarliqni kücheytishi, ikki döletning xitaydin hezer eylewatqanliqini körsitidiken.

Tebi'iy reqibler

Asiya waqti zhornilining tor bétidiki bu maqalide mulahize qilinishiche, yer tüzülüshidin éytqanda, xitay we hindistan tebi'iy reqibler bolup, ikki dölet xoshna bolupla qalmastin, ularning arisida yene chégra ixtilapi bar. Halbuki meyli xitay yaki hindistan bolsun, rayonda asasiy küch bolimen deydiken choqum qarshi terepni bésip chüshüshi kérek. Shunga hindistanning amérika bilen birliship xitayni kontrol qilish xahishi bar.

Shuning bilen bir waqitta, amérika üchün éytqanda, xitayning bash kötürüshige qandaq taqabil turush we uni qandaq kontrol qilish mesilisi mewjut. Hindistan elwette bu rayonda xitayning zoriyishini tosalaydighan birdinbir küch. Shunga amérika prézidénti jorj bush ikkinchi qarar wezipisini tapshurup alghandin kiyin, hindistanni hedep özige tartip, hindistanning bash kötürüshige yardem bérish arqiliq uni xitayning küchlük bir xoshnisigha aylandurmaqchi bolghan. Uningdinmu muhimi hindi okyan amérikining istratégiyisidiki bir ajiz nuqta bolup, eger hindistanni qolgha keltürgende, amérikining ottura sherq néfitini toshush liniyisi asasen kapaletke ige bolidiken.

Maqalide tekitlinishiche, hindistan üchünmu amérika bilen bolghan munasiwitini kücheytish, iqtisad, herbiy we siyasiy jehettin paydiliq iken. Emma hindistanning dölet ichide amérikigha qarshi bir qisim küchler bolghandin sirt, rusiye we xitaymu hindistanning amérikigha yéqinliship kétishini tosimaqta iken.

Rusiyining taktikisi

Rusiye üchün éytqanda, hindistan uning eng chong qoral- yaraq xéridarlirining biri bolup, hindistanning 70٪ qorali rusiyidin kiridu. Uning üstige, hindistan rusiyining hindi okyan'gha ötidighan eng muhim ötkili bolghachqa, uning üchün intayin muhim ehmiyetke ige. Shungimu rusiye kiler ayda hindistan bilen tarixta misli körülmigen keng kölemlik birleshme herbiy manéwir ötküzmekchi we hindistan'gha yene nurghun qorallarni sétip bermekchi. Rusiye dölet mudapi'e ékisport shirkitining mudiri sérgiy, amérikidin kélidighan paydisiz amillarni yoqitish üchün, rusiyining hindistan'gha qoral ékisportidin sirt, téxnikilarni ötküzüp bérishke teyyarliniwatqanliqini bildürgen.

Maqalide éytilishiche, rusiyining qolidiki yene bir karta néfit we tebi'iy gaz. Hindistan asasliqi néfit importigha tayinidighan dölet. Iqtisadning tereqqiy qilishigha egiship, hindistanning énérgiyige bolghan éhtiyaji éship bériwatqan bolup, qandaq qilghanda uzun we muqim néfit teminat liniyisini qurup chiqip, hindistan dölet bixeterlikidiki eng muhim mesililerning biri. Rusiye bu jehette hindistanni qana'etlendüreleydu. Emeliyettimu, rusiye prézidénti wiladémir putin ötken yili 12 - ayda yéngi déhlini ziyaret qilghanda, hindistan néfit shirkitining rusiye néfitlikini échishqa meblegh sélishigha qoshulghan.

Maqalide yekünlinishiche, hindistanmu, xitayning küchiyishi bilen özining istratégiyilik ornining muhim boluwatqanliqini éniq bilidiken. Shungimu u amérika we rusiyining otturisida turup, hetta bezide béyjingghimu dostane qiyapet körsitip, amérikidin eng chong menpe'et élishni istimekte iken. (Arzu)