Déhqanlardiki namratliqni namuwapiq tüzüm keltürüp chiqarghan (6)

"Déhqanlardiki namratliqni namuwapiq tüzüm keltürüp chiqarghan" dégen maqalida déhqanlardiki namratliqning sewebliri ikki jehettin, yeni tüzüm jehettin we tüzülme jehettin mulahize qilin'ghanliqini bashtila eskertip ötken idi. Biz aldinqi 5 qétimliq anglitishimizda bu maqalidiki tüzüm jehette élip bérilghan mulahizilerni, yeni déhqanlar üchün namuwapiq bolghan 18 xil tüzüm heqqidiki mulahizilerni tonushturup öttuq. Emdi töwende mezkur maqalidiki tüzülme jehette élip bérilghan mulahizilerni tunushturimiz.

Tüzülme we namratliq

Aptor tüzülme jehette élip barghan mulahizisini mundaq dep bashlaydu:

Xitayda jemiyet namuwapiq tüzümler tüpeylidin ikki qutupqa bölün'gen. Sheher bilen yéza, bay bilen namrat, ishchi bilen déhqan, puqra bilen emeldar, emgekchi bilen kapitalist, merkizi komitét maliyisi bilen yerlik maliye, ré'al iqtisadiy halet bilen toqulma iqtisadiy halet we gherb bilen sherq, xelq bilen kommunist partiye, bularning hemmisi ikki chong qutupqa bölün'gen. Bir qutup bay hem küchlük, yene bir qutup namrat hem ajiz. Hökümet küchlük, xelq ajiz. Bundaq ikki qutup otturisida teng - barawerlik yoq. Küchlük qutup ajiz qutuptin zorluq bilen cheklimisiz halda menpe'et élip turidu. Bundaq tüzülme shara'itide kuchluq terep qolgha keltürgen menpe'etlerning ٪ 85 i aran ٪ 15 kishining qoligha toplan'ghan. Bu kapital jughlanmisi dep atilidu. Xitayda bundaq kapital jughlanmisining da'irisi hazir nahayiti tiz sür'et bilen kichiklimekte. Kapital barghansiri az sanliq kishilerning qoligha toplanmaqta. Bu jeryanda biz "turaqliq hemmdin ela" dégen awazni anglawatimiz. Bu kuchluq qutupning awazi, kommunist baylirining, chirik emeldarlarning awazi. Ularning bu tüzülmini turaqliq qilip, özliri alliqachan qolgha keltürgen menpe'etlerni turaqliq qilip, yene dawamliq türde ajizlardin, namratlardin menpe'et élish üchün warqirap - jarqirap zorluq qiliwatqan herikiti. Déhqanlardiki namratliq del mushundaq tüzülme we "turaqliq hemmidin ela" dégen zorluq heriket astida peyda bolghan namratliq.

Tüzülmini özgertish bir chong islahat, emma...

"Déhqanlardiki namratliqni namuwapiq tüzüm keltürüp chiqarghan" dégen maqalida bayan qilinishiche, jemiyettiki tüzülmini buzup tashlashning özi bir nahayiti chong islahat bolup hésablinidu. Xitayda "xelq kommunasi" dep atilidighan kommunizmche ijtima'iy tüzülme, iqtisadiy jehettiki pilanliq igilik buzup tashlandi. Bu tüzülme del "a'ililerge kötirige bérish" dégen islahat arqiliq tinch halda aghdurup tashlandi. Bu bir chong islahat boldi. Shuning bilen bazar égiliki pilanliq égilikning ornini élishqa shara'it tughuldi. Emma "a'ililerge kötirige bérish" dégen bu islahat yenila "kolléktip mülükchilki" dégen kommunizmche mülükchilik tüzümining cheklimisi astida qalghachqa, shunglashqa déhqanlar bu islahat arqiliq yenila özining kishilik hoquqigha ége bolalmidi. Shuning bilen déhqanlar özini tereqqi qildurighan yézilardin ibaret bundaq keng ziminde dawamliq halda qattiq cheklimige uchridi.

Kelgüsige qiyas

"Déhqanlardiki namratliqni namuwapiq tüzüm keltürüp chiqarghan" dégen maqalida bayan qilinishiche, bundaq tüzülme shara'itida, déhqanlar namrat hem ajiz. Ularsiyasi jehette hoquqsiz, iqtisadiy jehettimu nahayiti mol qimmet yaritip, pul bilen huquqlarni sétiwalalaydighan küchke ége emes. Az dégende yéqinqi yillarda buningdin ümid kütkili bolmaydu. Uning eksiche, hazir namuwapiq tüzümler barghansiri qatmallishiwatidu.

Aptor hazir barghansiri qatmallishiwatqan namuwapiq tüzümlerni hel qilish üchün, köz aldimizda 3 yol barlighini körsitip mundaq dégen: buning biri, kuchluq terep muressige kélip ajiz terepke yol quyush؛ ikkinjisi, bu tüzülmini zorawanliq küch bilen aghdurup tashlash؛ üchinjisi, bu tüzülmini démokratiye arqiliq özgertish. Hazir 1 - xil yoldin ümid kütkili bolamdu? alliqachan menpe'etlerge ériship bolghan kommunistlar qolidiki menpe'etlerni xelqqe ixtiyarliq bilen ötünüp bérishi mumkinmu? 2 - xil yol xeterlik, zorawanliq herikettin chong balayi-apet kélip chiqishi mumkin, buningdin saqlan'ghan yaxshi. 3 - Xil yol, xitayda démokratiye tüzümini tiklesh arqiliq hazirqi tüzülmini özgertish, bu eng yaxshi shekil. Emma xitayda démokratiyini tiklep chiqishning ihtimalliqimu hazir héch közge kürünmeydu. Belki xitay hökümiti hazir téximu mustebitlikke qarap mangdi. Bundaq ehwal astida xitayning kelgüsini néme dep qiyas qilish kérek? (weli)