Erkinlikni allah özi her bir insan'gha teqdim qilghan

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

9 ‏- Ayning 15 ‏- küni, amérika tashqi ishlar ministirliqi 2006' ‏- yilliq xelq'ara diniy -étiqad erkinliki doklati' élan qildi. Bu doklatta amérikining tunji 'hoquq xitabnamisi' ning birinchi maddisidiki 'pütün dunyada dini -étiqad erkinliki, sözlesh erkinliki, toplinish erkinliki we wijdan erkinlikini öz ichige alghan kishilik hoquqning asasi, hemme démokratik hökümetler choqum hürmet qilishi kérek bolghan asas' dégen ibariler eslep ötüldi. Bu doklatta dunya buyiche xelqide erkinlik bar döletler bilen xelqide erkinlik yoq döletlerning sélishturmisi, yeni pütün dunyada erkinlikning yildin ‏- yilgha kéngiyiwatqanliqi bayan qilindi. Pütün dunyaning erkinlik weziyitini bahalap turuwatqan 'erkinlik öyi' dégen xelq'araliq teshkilatning sanliq melumatigha asaslan'ghanda, 1972 ‏- yili dünya buyiche xelqide erkinlik bar döletlerning sani 44 idi, bu san yildin ‏- yilgha köpiyip, bultur 89 gha yetti. 1972 ‏- Yili pütün dünya buyiche xelqide erkinlik yoq döletlerning sani 68 idi, bu san yildin ‏- yilgha töwenlep bultur 45 ke chüshüp qaldi.

Xitayning bezi az sanliq millet rayonlirida diniy erkinlikni cheklesh mesilisi kishini chüchitidu

Amérika tashqi ishlar ministirliqining 2006 ‏- yilliq xelq'ara diniy -étiqad erkinliki doklati'ning xitaygha da'ir qismida 'xitayning asasiy qanunida din'gha étiqad qilish yaki étiqad qilmasliq her bir kishining erkinliki dep éniq belgilen'gen bolsimu, emma xitay hökümiti diniy pa'aliyetlerni hökümetning 'ruxsiti' astigha élip we hökümetning memuriy organlirining 'bashqurushi' astigha qoyup chekleshke urundi. Yéqinqi yillarda xitayda diniy erkinlik jehette éghir derijide chékinish yüz berdi. Bezi az sanliq millet rayonlirida diniy erkinlikni cheklesh mesilisi kishini chüchitidu' dep bayan qilin'ghan idi.

Chin gang: junggoda her qaysi milletler diniy étiqad erkinlikidin toluq behriman boluwatidu

Shinxu'a agéntliqining 9 ‏- ayning 18 ‏- küni béyjingdin xewer qilishiche, xitay tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi chin gang amérikining 2006 ‏- yilliq 'xelq'ara diniy -étiqad erkinliki doklati' diki xitaygha alaqidar mezmunlargha qattiq naraziliq bildürgen we uni 'diniy mesililerdin paydilinip junggoning ichki ishlirigha mudaxile qilghanliq' dep qarighan. Chin gang ependi dunyagha hazir 'junggo hökümiti özining asasiy qanunigha asasen öz puqralirining diniy étiqad erkinlikini qoghdawatidu, junggoda her qaysi milletler diniy étiqad erkinlikidin toluq behriman boluwatidu' dep jakarlighan.

Muhemmet salih artish hajim chin'gangning éniqlimisini ret qildi

Uyghurlarning türkiyide turuwatqan mötiwer zatliridin muhemmet salih artish hajim xitay tashqi ishlar ministirliqining hazir 'her qaysi milletler diniy étiqad erkinlikidin toluq behriman boluwatidu' dégen éniqlimisini tarixiy we emeliy jehetlerdin ret qildi.

Amérikida diniy -étiqad erkinliki bolmasliqtek éghir mesile yoq, dep qarilidu

Amérika tashqi ishlar ministirliqi démokratiye, kishilik hoquq we emgek byurosining bayan qilishiche, amérika tashqi ishlar ministiri kondaliza rays xanimning amérikining 2006 ‏- yilliq 'xelq'ara diniy -étiqad erkinliki doklati' munasiwiti bilen sözligen nutuqida 'amérikida diniy -étiqad erkinliki bolmasliqtek éghir mesile yoq, dep qarilidu, bizning dölitimiz del mushu asas üstige qurulghan. Diniy étiqad erkinliki démokratiyining yadrosi, biz hazir bu jehette riqabetke duch kéliwatimiz' dégen. Uningda bayan qilinishiche yene, amérika prézidénti jorji bush amérikining 2006 ‏- yilliq 'xelq'ara diniy -étiqad erkinliki doklati' munasiwiti bilen sözligen nutu qidimu, amérikining diniy erkinlik jehettiki qimmet qarishini tekitlep ' dunyagha erkinlikni amérika bermeydu, erkinlikni bolsa allah özi her bir insan'gha teqdim qilghan, biz amérikida erkinlikni ilgiri sürgende bu noqtini este tutimiz' dégen. (Weli)