Xitayning herbiy ishlar tereqqiyati heqqidiki mulahiziler

Amérika karxanichiliq inistitutining sahibxanliqida chaqirilghan ilmiy tetqiqat yighini "chong sekrep ilgirilesh: xitayning herbiy tereqqiyatining kelgüsi" digen témida ötküzüldi.

Yighinda söz qilghan mutexessisler, xitay kompartiyisining 16 - qurultiyidin buyanqi, xitayning rehbiri qatlimidiki memuriy emeldarlar we ofitsérlar munasiwitining özgirishi, shundaqla xitay kompartiyisi bilen armiyining munasiwiti qatarliq mesililerni mulahize qildi.

Amérikidiki musteqil tetqiqat orni bolghan axbarat uchurlirini analiz we tetqiqat qilish merkizining dériktori, xitay ishliri mutexessisi jeymis mulwenin, xitay kompartiyisining 16 - qurultiyidin kéyinki xitay kompartiyisi we armiyining munasiwiti heqqide öz köz qarashlirini otturigha qoydi.

Hoquq talishish

Uning bildürüshiche, jyang zéminning ikki yil awalqi 16 - qurultayda merkizi herbiy komitétining re'islik wezipisidin waz kéchishni ret qilishi bilen xitayning rehberlik qatlimida bölünme halet shekillen'gen. Jyang zémin bilen xu jintawning hoquq kürishi ötkürleshken. Chünki, xu jintawmu özining armiyige bolghan kontrolluqini kücheytishke urun'ghan. Bu xil weziyet xitay azadliq armiyisini ongaysiz haletke chüshürüp qoyghan. Armiyining qomandanliq sistémisida ochuq - yoruqluq bolmighachqa, jiddiy mesililer toghulghanda, ünümlük inkas qayturush qabiliyiti töwenligen.

Jeymis mulweninning körsitishiche, gerche xu jintaw sars krizisi we xitay- yaponiye su asti paraxoti krizisi mezgilide özining rehberlik ornini mustehkemligen bolsimu, emma 2003 - yili 11 - ayda ötküzülgen xitay kompartiyisi merkizi komitétining omumiy yighinida jyang zéminning merkizi herbiy komitét re'islik wezipisidin istipa bérishni qayta ret qilishi, xitay armiyisini dawamliq türde qomandanliq sistémisi qalaymiqan bir haletke chüshürüp qoyghan.

Xitay qomandanliq sistémisigha tesiri

Jeymis mulwenin bu xil weziyetning dawamlishishining xitayning siyasiy we herbiy küchige tesir yetküzüpla qalmastin, birer jiddiy mesile körülgende, xitayning nöwettiki siyasiy herbiy qomandanliq sistémisigha zor riqabet élip kélidighanliqini bildürüp, mundaq didi:

-Eger jyang zémining " üchke wekillik qilish" neziriyisi heqqidiki we herbiylerge tarqatqan teshwiqat matiriyallirini oqusingiz, uning shexsige choqunushni terghip qilidighanliqini éniq köriwalalaysiz. 2001 - Yildiki amérika-xitay herbiy ayropilanlirining soqulush weqeside, xitay armiyisining jiddiy ehwallargha inkas qayturush qabiliyitining tolimu töwenlikini körduq. Bu weqe yene xitayning rehberlik qatlimida birlikning yoqliqini ashkarilidi. Eyni waqitta xitayning azadliq armiye gézitimu maqale élan qilip, xitayning rehberlik qatlimidiki ikki merkezge bölünüsh mesilisini eyibligen.

Jeymis mulwenin jyang zéminning axiri texttin chüshüp, xu jintawning herbiy hoquqni qoligha élishi bilen, xitay azadliq armiyisining zamaniwilishish ishlirida tosalghuning asasen yoqitilghanliqini bildürdi.

Xitayning enenisi

Yighinda söz qilghan amérika rend shirkitining mutexessisi sikot tenir xu jintawning textke chiqqandin kiyin ikki chong riqabetke düch kelgenlikini körsetti. Uning biri xitay rehberlik qatlimining özgirishi jeryanidiki hoquq kürishi we xitaydiki memuriy emeldarlar bilen herbiy emeldarlarning munasiwiti mesilisi bolup, jyang zéminning uzun'ghiche herbiy hoquqtin waz kechmigenliki, xu jintawni dawamliq türde jyang zéminning ishenchisi we qollishini isteshke mejbur qilghan. Chünki xitayda her qandaq bir rehberning östürülüshi aldinqi qarar rehberning yolyoruqi we shexsiy xa'ishi bilen bolidu.

Sikot tenirning körsitishiche, xu jintaw düch kelgen yene bir mesile xitayning siyasiy bilen herbiy sahesi munasiwitining qalaymiqan bolishi. Mesilen, xitay armiyisidiki nurghun qomandanlar hazirghiche xu jintawgha emes, belki jyang zémin'gha sadiq bolush kérek dep qaraydu.

Uning üstige xitayda hersahe xelqlirining qarshiliq pa'aliyetliri köplep yüz bériwatqan bolup, sikot tenir bu heqte toxtulup mundaq dep bildürdi:

- Xu jintawning, xitayning rehbiri bolghan waqti del xitaydiki qarshiliq pa'aliyetliri künséri köpiyiwatqan mezgilge toghra kélidu. Xitay da'irilirining istatistikilirigha qarighandimu, xitayda yüz bergen her xil namayish we qarshiliq pa'aliyetliri 1993 - yilidiki 8700 qétimdin ötken yili 58 ming qétimgha yetken. Emma xu jintaw, textke chiqqan ikki yildin buyan téxi xelq naraziliqini qandaq bir terep qilidighanliqi heqqide éniq bir meydanini bildürmidi.

Washin'gitondiki miras fondi jem'iyitining teywen ishliri mutexessisi xarwiy fildmenmu yighinning axirida söz qilip, gerche nöwette xu jintaw rehberlik hoquqini mustehkemligen bolsimu, biraq uning xitayda démokratik siyasiy islahat élip barmaydighanliqining barghansiri roshen bir pakitqa aylan'ghanliqini körsetti. (Arzu)