Xitay hökümiti yenimu köp Uyghur balilirini xitay ölkilirige ewetishni pilanlimaqta

Uyghur élidiki xitay hökümet toridin ashkarilinishiche, xitay kompartiyisining Uyghur rayonidiki sékrétari wang léchu'en, xitay ölkiliride qurulghan bu shinjang toluq ottur sinishplirning kölimini téximu kéngeytish toghrisida yol yoruq bergen.

Nöwette xitay hökümiti xitay ölkiliridiki bu shinjang toluq ottur siniplirigha oqughuchi élish kölimini téximu kéngeytmekte iken. Xewerde körsitilishiche ilgiri bu12 shinjang toluq ottur siniplirigha bir ming etrapida oqughuchi qobul qilinip kelgen bolsa, 2004 - yili bu siniplar 24 ke yetküzülüp 3000 oqughuchi qobul qilin'ghan.

2000 - Yilidin hazirgha qeder xitay ölkiliridiki bu toluq ottur siniplirida pütünley xitayche ma'arip bilen terbiyiliniwatqan oqughuchilar sani 5000 ge yetti.

Xitay hökümiti Uyghur balilirini xitayche ma'aripta terbiyilesh qedimini tézletti

Xitay kompartiyisining Uyghur élidiki bash sékritari wangléchu'en, Uyghur aptonum rayonidin xitay ölkiliridiki toluq ottur siniplirigha éwetilidighan oqughuchilar sanini barghanche kéngeytip, 2007 - yiligha barghanda 20ming oqughuchi qobul qilishni qolgha keltürüsh kérek digen.

Igilishimizche xitay hökümiti béyjing, shangxey, ti'enjin, chingdaw, ningbo qatarliq tereqqi qilghan sheherliride tesis qilghan bu shinjang sinipi namidiki xitayche oqutilidighan toluq ottur siniplirigha ٪ 90 Uyghur qatarliq az sanliq millet ٪ 10 xitay oqughuchi qobul qilish nisbiti boyiche, yéza qishlaqlardiki namrat oqughuchilarni asas qilip qobul qilmaqta.

Xitay hökümiti Uyghur ewlatlirini assimilatsiye qilish qedimini tézletti

Igilishimizche mezkür toluq ottur siniplirigha tallan'ghan 15, 16yashlardiki balilar xitay ottur mektepliride milliy til, milliy roh, milliy örüp adetliridin mehrum halda pütünley xitay ma'aripprogrammisi boyiche töt yil terbiyiliniken.

Xitay hökümiti teshwéqatlirida "Uyghur rayoni balilirini xitay ölkiliride échilghan toluq ottur sinishplirida oqutush, gheripni échish istratigiyisining bir qismi, Uyghur élining ma'aripini güllendürüshning yaxshi yoli" dep tekitlep kéliwatqan bolsimu, emma Uyghur ziyaliliri buni xitayning Uyghur ewlatlirini öz mediniyiti we ma'aripidin ayrip, assimilatsiye qilishining bir usuli, téximu téz xitaylashturushtiki tedbiri, xitay hökümiti Uyghur perzentlirini xitayche ma'arip xitayche roh bilen terbiyilep kelgüside ularni xitayning sözidin chiqmaydighan mashina ademlerge aylandurmaqchi digendek pikirlerde bolup kelmekte.

Uyghurlar xitaychilashturush ma'aripidin endishe qilmaqta

Xitay hökümiti yéqinqi bir nechche yil ichide Uyghur milliy ma'aripini xitaychilashturush qedimini barghanche tézletmekte. Nöwette Uyghur élidiki ali mekteplerdin ta bashlan'ghuch mekteplergiche, xitay tili asas qilin'ghandin bashqa xitay ölkiliridiki toluq ottur siniplirigha we Uyghur élidiki xitay ottur mektepliride tesis qilin'ghan xitayche toluqsiz ottur siniplirigha,her yili nechche minglap Uyghur oqughuchilirini qobul qilip, ularni pütünley xitayche ma'aripta terbiyilimekte. Nöwette xitay hökümitining xitay ölkiliridiki toluq ottur siniplirigha oqughuchi qobul qilinshni késheytishke bashlighanliqi, chet'ellerdiki Uyghur teshkilatlirining " xitay hökümiti Uyghur'ewlatlirini asimilatsiye qilish qedimini tézleshtürmekte" digen naraziliqini ashurdi.

Bu heqte dunya Uyghur qurultéyi bayanatchisi mundaq dep naraziliq bildürdi:

• U mundaq dédi
• Download story audio

(Gülchéhre)