4 - Iyun weqesidin kéyin xitayni changgiligha alghan üch chirik padishahliq (1)
2005.12.09
Amérikining nyuyork shehiride turiwatqan musteqil yazghuchi, siyasiy mulahizichi lin bawxu'a ependining "xitaydiki 80 yilliq kommunist chapquni" dégen kitabi xelq'arada bir qeder keng da'irilik tesir qozghighan kitablarning biri.
4-Iyun weqesidin kéyinki üch padishahliq
Lin bawxu'a ependi "xitaydiki 80 yilliq kommunist chapquni" dégen siyasiy obzorlar toplimini "lin féng" dégen edebiy texellus bilen neshr qildurghan. Bu kitabta bayan qilinishiche, 1989 - yilidiki " 4 - iyun weqesi" din kéyin, pütün xitayni 3 chirik padishahliq changgiligha kirgüzüwalghan, uning biri déng shawping jemetining qoral etkeschilik padishahliqi, yene biri li péng jemetining éléktir quwwiti padishahliqi, üchinchisi, jang zémin jemetining uchur- alaqe padishahliqidin ibaret dep mulahize qilghan.
Lin bawxu'a ependi hazir amérikining nyuyork shehiride turidu. U héchqandaq birer partiyige béqinmaydighan yaki birer hoquqluq erbabqa yallinip, uning tapshuruqi bilen ish qilip jan baqmaydighan, belki tamamen özining qelimige tayinip, her küni japaliq ishlep, rastchilliq bilen maqale yézip, mulahize yürgüzüp kitab neshr qilip turmush köchüridighan musteqil yazghuchi.
Lin bawxu'a ependi mining so'alimgha jawap bérip, u mezkur maqalini yazghanda, déng shawpingning qoral etkeschilik padishahliqining renglik métal shirkiti dep atilidighan chong shirketliri xongkongda pay chékini bazargha salghan chong shirketler idi. 1997 - Yili déng shawping ölgendin kéyin bu shirketlerning pa'aliyiti ajizlap qalghan, jang zéminning uchur - alaqe padishahliqi alliqachan tiklinip bolghan, li péngning éléktir quwiti padishahliqimu mewjut waqit idi. Hazir "4 - ewlad rehberlik yadrosi" dep atalghan xu jintaw dewridimu bularning tesiri yenila mewjut. Xujintaw bilen wén jabaw bu padishahliqlargha chéqilmaqchi bolghan idi, ehwaldin qarighanda hazir yenila uni tewriteleydighandek emes, dédi .
Kommunistik partiye özini saqlap élish üchün xelqni basturdi
Lin bawxu'a ependining "xitaydiki 80 yilliq kommunist chapquni" dégen kitabining " 4 - iyun weqesidin kéyin xitayni changgiligha kirgüzüwalghan üch chirik padishahliq" dégen qismida bayan qilinishiche, ötken esirning 80 - yillirida, xitayda kommunist partiyining hakimiyitige eng qattiq zerbe bérip, uni amalsiz haletke chüshürüp qoyghan weqe del béyjingda yüz bergen xiyanetchilikke, chiriklikke qarshi turush üchün partlighan erkinlik, démokratiye herikiti. Bu herikettin ejellik zerbige uchrighan kommunist partiye derhal uni qoralliq basturdi. Kommunist partiye bu heriketni basturghandin kéyin , uningdiki parixorluq -chiriklik téximu tereqqi qildi, bu chaghda yene "rastchilliq, rehimdilliq we sewrichanliq" ni teshebbus qilidighan falun'gong herikitining zerbisige uchrashqa bashlidi. Kommunist partiye falun'gongni yoqatmay turup özining chirik siyasiy ornini saqlap qélishi mumkin emes idi.
Wasite tallimaydighan dewr
Lin bawxu'a ependining "xitaydiki 80 yilliq kommunist chapquni" dégen kitabida bayan qilinishiche, 89 - yilidiki 4 - iyun weqesi kommunist partiyining hakimiyitige biwaste tehdit bolup shekillen'gen idi. Shunglashqa "8 qéri" biraqla qutrap ketken. Ularning ichide eyni waqitta peqet yang shangkunla merkizi komitét siyasiy byurosining ezasi bolghandin bashqa, déng shawping, chén yün, wang jén, qatarliq 7 qérining héchqaysi siyasiy byuroning ezasi emes idi, lékin ular jem bolup chiqarghan démokratik heriketni basturush qararini siyasiy byurogha ijra qilghuzghan. "8 Qéri" birliship 4 - iyun weqesini qoralliq basturghandin kéyin, xuddi mawzédong dewri dölettiki siyasiy hoquqlarning hemmisini changgiligha kirgüzüwélish üchün wasite tallimaydighan dewr bolghan'gha oxshash, bu chaghdiki déng shawping dewrimu iqtisadiy menpe'etlerni changgiligha kirgüzüwélish üchün hergiz wasite tallimaydighan dewr boldi. Uningdin kéyinki jang zémin dewri bolsa, yenimu ilgirilep, siyasiy hoquqlar bilen iqtisadiy menpe'etlerning her ikkilisini pütünley changgiligha kirgüzüwélish üchün waste tallimaydighan dewr boldi. Bundaq chirikleshken, mustebit dewr ihtiyaji üchün, xitayni déng shawping jemetining qoral etkeschilik padishahliqi, li péng jemetining éléktir quwiti padishahliqi, jang zémin jemetining uchur- alaqe padishahliqi changgiligha aldi. Bu chirik padishahliqlar "4 - ewlad rehberlik yadrosi" dep atalghan xu jintaw hoquq béshida turiwatqan hazirqi dewridimu yenila mewjut.
Munasiwetlik maqalilar
- Kishilik hoquqqa hürmet qilishni her bir adem öz -özini musteqil qilishtin bashlishi kérek
- Xitay térrorchiliqqa qarshi turuwatamdu yaki amérikighimu?
- Xu yawbangni aqlisa, déng shawping inkar qilinmay qalamdu
- Xu yawbangning emeliyetliridiki démokratiye élméntliri (1)
- Xitayning aq tashliq kitabida tekitlen'gen "xitayche démokratiye" yene bir yalghanchiliq(2)