Amérika we xitay bir-biri bilen riqabetlishiwatqan ikki dölet

• Muxbirimiz qanatning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Xitay dölet re'isi xu jintaw 9 - ayning 5 - künidin 17 - künigiche amérika, kanada we méksikilarda ziyarette bolidu. Xu jintaw 7 - séntebir küni washin'gton'gha kélip, aqsarayda amérika prézidénti jurj bush bilen uchrashmaqchi.

Bush hökümiti xitay dölet re isini qarshi élish üchün teyyarliq köriwatqan bir peyitte, amérikidiki xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri, Uyghur we tibet teshkilatliri shuningdek falunggung we xitay démokratliri xu jintawgha qarshi keng kölemlik namayish ötküzüsh üchün jiddiy teyyarlanmaqta.

Xewerlerge qarighanda, xitay dölet re isi xu jintaw bilen amérika prézidénti jurj bushning uchrishshida ikki dölet munasiwetlirige alaqidar nurghun mesililer muzakire qilinidiken.

Amérikidiki nurghunlighan xitay mutexessislirining bildürüshiche, xu jintaw amérikigha qaratqan bu qétimqi ziyaritini amérika- xitay munasiwetliri xilila jiddileshken bir mezgilde élip barmaqta. Ularning éytishiche, amérika we xitay alliqachan pütün xelq'araliq hemde rayon xaraktérlik mesililerde bir- birige zit siyaset élip bériwatqan, bir - biri bilen riqabetlishiwatqan ikki döletke aylan'ghan.

Amérikiliq ataqliq xitay mutexessisi daniya bolumintal amérika bilen xitayning alliqachan ikki chong reqib döletke aylan'ghanliqini, xelq'araliq pütün mesililerde bir- biri bilen ochuq - ashkara riqabetlishiwatqanliqini tekitlewatqan, amérikidiki xitay mutexessislirining biri.

Téléfon ziyartimizni qobul qilghan bolumintal, amérika- xitay munasiwetlirining nöwettiki omumiy ehwali heqqide toxtilip mundaq dédi: "nöwette, amérika- xitay munasiwetliride nurghun ixtilapliq mesililer mewjut. Xitayning armiyisini küchlendürüsh teshebbusliri, nurghun mesililerde teywen we yaponiye üstidiki bésimini kücheytishi, soda mesilisidiki ixtilaplar shundaqla iran we sudan qatarliq döletler bilen munasiwetlirini qoyuqlashturushi qatarliq xelq'araliq we rayon xaraktérlik nurghun mesililiri ikki dölet munasiwetlirini keskinleshtürmekte".

Bolumintalning éytishiche, amérika we xitay gerche xelq'ara térrorchiliqqa qarshi hemkarlishiwatqanliqini tekitlewatqan bolsimu, emma mushu mesilsidimu ikki dölet arisida hemkarliq mewjut emes. U bu mesile toghrisida mundaq deydu: "xitay hökümiti -11 séntebir weqesidin kéyin, xelq'ara térrorchiliqqa qarshi amérikigha yardem béridighanliqini jakarlidi. Lékin bu yardem sözi emelge ashmidi. Hetta yéqinda, xitay hökümiti rusiye bilen birlikte amérika herbiy qisimlirini ottura asiyadin chiqirish üchün heriket qildi. Halbuki amérikining ottura asiyadiki herbiy qisimliri xelq'ara térrorchiliqqa qarshi urushning muhim bir iliminti hésablinidu. Xulasilap éytqanda amérika bilen xitay otturisida xelq'ara térrorchiliqqa qarshi jiddiy bir hemkarliq bar dégili bolmaydu. Xitay xelq'ara térrorchiliqqa qarshi amérika bilen hemkarlishish ornigha, buningdin paydilinip Uyghurlargha qaratqan bésimini kücheytti. Bu heqte qolimizda nurghun pakitlar bar".

Xitay hökümitining, amérikining herbiy qisimlirini ottura asiyadin chiqirish teshebbusliri shundaqla xitay we rusiye herbiy qisimlirining birlikte élip barghan herbiy manéwirining amérikining diqqitini tartqanliqini tekitligen bolimntal, xitay we amérika nöwette bir- biri bilen riqabetlishiwatqan ikki dölet. Xitay buni yaxshi biliglik. Ikki döletning riqabetlishiwatqanliqi éniq. Emma bu yerdiki mesile amérikining xitay bilen ghelibilik riqabetlishish üchün kéreklik tedbirlerni alghan - almighanliqida, dédi.