Xitayning tashqi périwot jughlanmisi kimning puli?

"Xitay xelq bankisi" ning tor bétide 2005 - yili 7 - ayning 14 - küni élan qilin'ghan sanliq melumatlargha qarighanda, xitayning tashqi périwot jughlanmisi 6 - ayning axirida 711 milyard amérika dollirigha yétip, buyil 1 - aydiki jughlanma miqdarigha 101 milyart amérika dolliri qoshulghan. Démek, xitayning tashqi périwot jughlanmsi bulturqi mushu waqittiki miqdardin 51.1٪ Ashqan.

Dunya boyiche ikkinchi orunda

Xitay xelq bankisi élan qilghan sanliq sélishturmidiki sür'etke qarighanda, yaponiyining hazirqi tashqi périwot jughlanmisi 844 milyard amérika dolliri. Démek xitay hazir yaponiyidin qalsa, dunya boyiche 2 - orunda turidighan derijige yetken.

Sanliq sélishturmigha qarighanda yene, teywenning tashqi périwot jughlanmisi ötken yilning axirida 251 milyard amérika dolliri. U tashqi périwot jughlanmisi jehette dunya boyiche 3 - orunda turidu. Xongkongning tashqi périwot jughlanmisi 122 milyard amérika dolliri. U dunya boyiche 7 - orunda turidu. Mölcherlinishiche, xitay buyil yaponiyidin éship kétip, tashqi périwot jughlanmisi sélishturmisida dunya boyiche 1 - orunda turidighan bolush éhtimali bar.

"Xelq géziti", "gogul tor béti", "uluq ira géziti" qatarliq uchur wasitilirida élan qilin'ghan sanliq melumat we mulahizilerde bayan qilinishiche, xitay dölet bayliqi komitéti tetqiqat merkizining istratégiye bölüm bashliqi jaw shaw "bu tarixta kem uchraydighan iqtisadiy örlesh. Bu iqtisadiy örleshning 40٪ ning sirini chüshendürüsh mumkin emes" dégen.

Bu pullarning menbesi néme?

Xitay dölet bayliqi komitéti tetqiqat merkizining istratégiye bölümining bayan qilghanlirida melum bolushiche, xitayning bu qeder tiz ösüwatqan tashqi périwot jughlanmisning kélish menbesi asasen üch. Birinjisi, teywen bilen munasiwetlik. Teywen özini "dunya boyiche eng chong ayaq zawuti", "künlük zawuti" dep ataydu. Xitay teywen aldida özining ghorurini tiklesh meqsitide, bu jehette teywenni bésip chüshüsh üchün zor tirishchanliq körsetken. Bu jeryanda xitayning tashqi périwot jughlanmi'isgha bir munche san qoshulghan. Ikkinchidin, amérika özining pul - mu'amile baziri, intérnét tor sistémisi, sün'i hemrah sistémisi qatarliq eslihelirige qilin'ghan her qandaq hujumni amérikining zéminige hujum qilghanliq, dep hésablap we jakarlap tursimu, emma xitay yenila uninggha pisent qilmay, herxil iqtisadiy waste arqiliq amérikining yollirini tosush jeryanida, xitayning tashqi périwot jughlanmisigha qoshulghan san. Üchinchidin, xitay bir tereptin amérikidin import qilidighan aptomobil, purchaq, éléktronluq mehsulat, kino qatarliqlarni azaytip, yene bir tereptin xitaydin amérikigha ékisport qilidighan kiyim, ayaq, téléwézor qatarliq mehsulatlarni hedep köpeytip, sodida qizil reqem peyda qilish jeryanida, xitayning tashqi périwot jughlanmisigha qoshulghan san. Xitayning hazirqi 711 milyart amérika dolliriliq tashqi périwot jughlanmisining köpinchisi mushundaq hasil bolghan jughlanma.

Xelq buning paydisini körelemdu?

Xitay dölet bayliqi komitéti tetqiqat merkizining istratégiye bölümining bayan qilghanlirida melum bolushiche, xitay hökümitining qolidiki shuqeder köp tashqi périwot jughlanmisi xitay hökümitining qolidiki hazirche xejlenmeydighan, chet'ellerde qoyup qoyup xejleshni kütüp turiwatqan neq amérika dolliri. Xitayning bu tashqi périwot jughlanmisi, emeliyette, 1989 - yili 6 - ayning 4 - küni béyjingde yüz bergen qanliq basturushtin kéyin, xitayda dawamlishiwatqan siyasiy krizis bilen teng kétiwétip hasil bolghan jughlanma. Belki hazirqidek, amérika dollirining qimmiti töwenlep kétiwatqan ehwal astida, xitay hökümitining qolidiki dawamliq köpiyiwatqan neq pul.

Xitay dölet bayliqi komitéti tetqiqat merkizining istratégiye bölümining bayan qilghanlirida melum bolushiche, xitayning xelq puli, meyli u öy - zémin tijariti arqiliq her qanche köp toplansun, u sirtqa élip chiqilsa ishlimeydu. Pütün dunyada erkin almashturilidighan pul yenila amérika dolliri. Xitaydin qachqan 6000 emeldarning sirtqa élip mangghinimu pütünley amérika dolliri. Xitay hökümitining bu tashqi périwot jughlanmisi, xelq üchün éytqanda héchqachan bir xil bext uqumi emes. Bu jughlanma hazir xitay kommunist partiyisi özining chiqish yoli üchün toplawatqan jughlanma bolushi éhtimalgha yéqin. (Weli)