Шималий оссетийә вәқәси һәққидики инкаслар

Шималий оссетийә җумһурийитиниң беслан шәһиридә йүз бәргән мәктәпниң гөрүгә елиниш вәқәсиниң дәһшәтлик паҗиә билән ахирлашқанлиқи, көплигән бигунаһ нарәсидә балилар вә адәмләрниң өлүп кәткәнлики шуниңдәк русийә һөкүмитиниң терроризмға тутқан позитсийиси вә башқилар һәққидики түрлүк учурлар хәлқара мәтбуатларниң асасий темиси болуп қалмақта.

Йеңи хәвәрләргә қариғанда беслан шәһиридә дәпинә мурасими өткүзүлүшкә башлиған болуп, қазаға учриғучилар қайси динға етиқад қилишидин қәтий нәзәр һәммиси бир йәргә дәпинә қилинған.

7- Сентәбир пүтүн русийә бойичә омуми йүзлүк һалда матәм билдүрүш күни қилип бекитилгән.

Хәвәрләргә қариғанда дәсләпки күнләрдә русийә һөкүмитиниң учурларни конторул қилғанлиқи түпәйлидин гөрүгә елинғанлар вә һуҗум нәтиҗисидә өлгәнләрниң сани ениқ мәлум қилинмиған иди. Лекин, һуҗум ахирлашқандин кейинки бир қанчә күн ичидә мәтбуатлар пүтүнләй башқичә вә йеңи санлиқ мәлуматларни тарқатти.

Русийә мәтбуатлири дәсләптә гөрүгә елинғанларниң саниниң 400 әтрапида икәнликини билдүргән болса, әмәлийәттә уларниң тәхминән 1000 дин артуқ икәнлики мәлум болған.

Һуҗум җәрянида өлгән балилар вә ата-анилар һәм башқиларниң сани дәсләптә 100 әтрапида дейилгән болса, әмәлийәттә уларниң саниниң 354 адәмгә икәнлики билдүрүлди.

Русийә хәвәр агентлиқлиридин бири "хәвәрләр вақти" болса әмәлийәттә өлгүчиләрниң саниниң униңдин көп икәнлики, һәтта 400 дин 500 ғичә болуши мумкинликини пәрәз қилишқа болидиғанлиқи һәққидә мәлумат бәрди. Рәйтерс агентлиқи өлгүчиләрниң саниниң 394 адәм икәнлики һәққидә хәвәр тарқатқан.

Русийәниң интерфакис агентлиқиниң учуриға асасланғанда һазир 377 нәпәр адәм шимали оссетийәниң һәр қайси дохтурханилирида җидди даваланмақта. Буларниң 197 нәпири өсмүрләр икән.

Русийә мәтбуатлири дәсләпки күнләрдә гөрүгә алғучиларниң сани һәққидиму ениқ учур бәрмигән болуп, уларниң 17 адәм икәнлики ейтилған болсиму, лекин һазир уларниң 32 адәм икәнлики, 30 нәпириниң өлтүрүлүп, 2 нәпириниң ғайип болғанлиқи хәвәр қилинмақта.

Русийә разветка органлири буларниң кимликини ениқлашқа вә салаһийитини турғузушқа тиришип, уларниң чечән, иңуш, оссетин, қазақ вә славиянлардин тәркип тапқанлиқи һәтта буларниң ичидә йәнә бир нәпәр қара тәнликниң барлиқини көрсәткән. Русийә сақчи органлири мәзкур гөрүгә еливелиш вәқәсиниң алдин –ала пиланланғанлиқи шуниңдәк йәрлик сақчи оргинидики бирсиниң террорчиларға учур берип, улар билән маслашқанлиқ еһтималлиқиниңму мәвҗутлуқини җәзимләштүргән.

Беслан вәқәсиниң паҗиәлик ахирлишиши хәлқара йүзидә русийә һөкүмити вә приздент путинниң сиясити қатарлиқларға аит мулаһизиләр һәм түрлүк инкасларни кәлтүрүп чиқарди.

Бу әһвал русийә мәтбуатлиридиму рошән ипадиләңән болуп, әлвәттә, һөкүмәт мәтбуатлири билән хусусиларниң әркин мәтбуатидики инкаслар бирдәк әмәс.

Русийәниң интернет учур сәһипилиридин бири www.newsru.com Да көрситилишичә; санлиқ мәлуматларда ялғанчилиқ көрүлгән. Һөкүмәт ениқ әһвални йошурушқа тиришқан.

"Москва комсомоллири" гезитида елан қилинған бир парчә инкаста русийә алаһидә хизмәт органлириниң аҗизлиқи һәққидә баһа берилип, " 30 нәпәр қораллиқ бандитлар йәни әрәпләр,қара тәнликләр шимали оссетийәгә киргән чағда бизниң алаһидә хизмәтчилиримиз нәдә иди? өзини өлтүривалғучи шәһид аял айропиланға бомба қойғанда бизниң алаһидә хизмәтчилиримиз нәгә кәтти? "дегәндәк соаллар мәйданға чиққан .

Интернет учур мәркизи www.newsru.com Да йәнә русийә һөкүмитиниң кавказийидики мәсилиләрни бир тәрәп қилмиғанда у җайдики вәзийәтниң буниңдин кейин техиму еғирлишип кетиши мумкинлики оттуриға қоюлған шуниңдәк америкидики "вашиңтон вақти" гезитидә елан қилинған владимир путиниң бу вәқәгә тутқан позитсийиси һәққидики инкас нәқил кәлтүрүлүп, приздент путинниң сияситиниң җидди әһвалға дуч келиватқанлиқи, униң чечәнләрниң қаршилиқини бастуруш үчүн ғәрипниң ярдимини қолға кәлтүрүшкә тиришиватқанлиқи һәмдә чечәнләрниң һәрикитини хәлқара терроризимниң бир қисими сүпитидә көрситишкә тиришишиниң аһалиларға бесим пәйда қиливатқанлиқи йорутулған.

Униңдин башқа йәнә чечән мәсилисини бир тәрәп қилиш үчүн москваниң чечәнләр билән сөһбәт өткүзишиниң зөрүрийитиму оттуриға қоюлған болуп, италийә гезитлири владимир путинниң бу йолға маңмаслиқиниң техиму еғир ақивәтләргә сәвәп болуши мумкинликини көрсәткән. Бирақ, владимир путин бу қетимқи беслан паҗиәси мунасивити билән сөзлигән сөзидә "өзиниң һечқачан террористларға баш әгмәйдиғанлиқи, әгәр баш әгкәндә бундақ вәқәләрниң техиму көпийидиғанлиқини" тәкитлигән. Күзәткүчиләр бу сөздин путинниң чечән пидайилири билән сөһбәт өткүзүшкә қәтий қарши туруштәк мәйданини биливалғили болидиғанлиқини җәзимләштүргән.

Русийә учурлириға қариғанда; вәқә йүз бәргән беслан шимали оссетийидики кичик шәһәрләрниң бири болуп, аһалиси 33 миң әтрапида икән. Бу җайда асаслиқи хиристиян диниға етиқад қилидиған оссетинлар, ислам диниға етиқад қилидиған иңушлар, чечәнләр вә башқилар яшайдикән.

Мәзкур районда иңушлар билән оссетинлар арисида 1924-йилидин тартип милли зиддийәт мәвҗут болуп, әйни вақитта шимали кавказийидә москваниң пилани бойичә чечән- иңуш аптоном җумһурийити, шимали оссетийә аптоном җумһурийәтлири қурулуп, миллий вә җуғрапийилик чегралар айрилғанда иңушлар билән оссетинлар арисидики зиддийәтләр улғуюшқа қарап йүзләңән. 1944-Йили, чечән вә иңушлар сталин тәрипидин оттура асияға сүргүн қилинғанда уларниң земинлири оссетинларға бөлүп берилгән, нәтиҗидә зиддийәт техиму күчүйүп, 1992-йилидин тартип, иңушлар билән оссетинлар арисида қораллиқ тоқунушлар йүз берип турған.

Русийә учурлириға қариғанда ; кишиләр беслан вәқәсидин кейин, иңушлар билән оссетинлар арисидики зиддийәтләрниң техиму улғуюп кетишидин әндишә қилмақта икән . (Үмидвар)

3- Сентәбир Шимали осситийәдики гөрүгә еливелиш кризиси қәтлиам билән ахирлашти

5- Сентәбир Русийидики гөрүгә елиш вәқәсидә өлгәнләрниң дәпнә мурасими өткүзүлди

7- Сентәбир Шималий оссетийә вәқәси вә путин

8- Сентәбир Руссийә чечән рәһбәрлирини тутуш мукапати елан қилди