Xitay térrorchiliqqa qarshi turuwatamdu yaki amérikighimu?

B b s ning xewer qilishiche, 2005 - yili 11 - ayning 9 - küni i'ordaniyining amman shehiride gherb sayahetchiliri köp chüshidighan méhmanxanida 3 orunda özini partlitish weqesi yüz bérip 57 adem ölgen. Bu weqede xitay herbiy wekiller ömikining ezaliridin 3 kishi ölgen.

Shinxu'a agénitliqi shu künidiki xewiride "i'ordaniyining amman shehiride yüz bergen zenjirsiman partlash weqeside dölet mudapi'e uniwérsitétining oqughuchilar ömikidin 3 adem öldi, 1 adem yarilandi. Hazir hökümet we mutexessisler, xitay xelqi dunyagha qarap chong qedem bésiwatqanda, özining bixeterlikini qandaq qoghdash mesilisini muhakime qilmaqta" dep bayan qilghan.

I'ordaniyidiki weqe

11- Ayning 9 - küni ammanda yüz bergen partlash weqeside xitay dölet mudapi'e uniwérsitétining wekiller ömikidin 3 kishi öldi. ـــ Dep mulahizisini bashlaydu amérika kaliforniya uniwérsitéti siyasiy fakultétining proféssori richard bawm ependi "asiya heptilik géziti" de élan qilghan obzorida, ـــ bu weqede ölgen xitay puqralirining hemmisi resmiy mensep-emeli bar herbiy emeldarlar. Shuning bilen térrorluq weqeliride ölgen xitay puqralirining sani 29 gha yetti (11 - séntebir weqeside ölgen 18 neper xitay puqrasidin bashqa) . Shuningdin kéyin, 11 - ayning 12 - küni xitay dölet mudapi'e uniwérsitétining mu'awin bashliqi, général derijilik herbiy emeldari jawgang , ammanda ölgen xitay puqralirigha da'ir ishlarni birterep qilish guruppisini bashlap mexsus ayropilan bilen béjinggha qaytip kelgende, ularning aldigha xitay xelq azadliq armiyisining bash shitap bashliqi xong gu'angkey yalghuz chiqti.ـــ Deydu bawm ependi mulahizisini dawamlashturup, ـــ hazirqi ehwaldin qarighanda, bu weqege jawabkar bolidighan térrorchi guruhlar her néme dep epu sorisimu, xitay uni qobul qilmasliqi mumkin. Hazir xitayning , nahayiti ümidlik herbiy emeldarlirining bundaq bihude ölüp kitishige süküt qilmaydighanliqi sézilmekte. ـــ Richard bawm ependining qarishiche, ـــ gerche xu jintaw "xitay xuddi amérikidek undaq köp mesilige duch kelmidi, xitayning mustemlikichilik tarixi yoq, térrorchiliqqa qarshi turush yüki yoq, shunglashqa xitay térrorchiliqqa qarshi turushni eng aldiniqi orun'gha qoymaydu " dep chüshendüriwatqan bolsimu, shundaqla yene 2001 - yili 6 - aydin bashlap 6 dölet bilen "shangxey hemkarliq teshkilati" qurup, rusiye bilenmu "térrorchiliqqa qarshi turush hemkarliq kélishimi" tüzüp peqet mudapi'e köriwatqan bolsimu, emdi bu qétimqi amman weqesidin kéyin, xitay diplomatiye, herbiy jehetlerde jiddiy özgirish yasap, térrorchiliqqa qarshi turush üchün özining dölet chégrisidin chiqamdu, qandaq? xitayning bu jehettiki ipadisi pat - arida ashkara bolidu.

Sélishturma

Erkin asiya radi'osining obzorchisi lin bawxu'a ependi bu heqte élan qilghan obzorida mundaq dep bayan qilidu: "11 - ayning 9 - küni i'ordaniyining amman shehiridiki 5 yultuzluq méhmanxanida 3 orunda, el-qa'ide teshkilati teripidin élip bérilghan zenjirsman partlash yüz bérip 57 adem öldi. Buning ichide xitay xelq azadliq armiyisi bash arqa sep bölümining mu'awin idare bashliqi 44 yashliq shén wéy, bash siyasiy bölümining 42 yashliq ofitséri jang kangping, merkiziy herbiy komitét katibat ishxanisining 41 yashliq ofitséri yaw lichanglar bar. Yene bir 42 yashliq ofitsérning puti sunup yarilan'ghan. Bularning hemmisi xitay xelq azatliq armiyisining général, kapitan derijilik herbiy emeldarliri".

ـــ Bu weqe bizge 1999 - yili 5 - ayning 8 - küni shimaliy atlantik okyan ehdisi teshkilati, yeni natoning bombisi xitayning bélégrattiki elchixanisigha chüshkende 3 neper xitay puqrasi ölgen weqeni eslitidu, ـــ deydu lin bawxu'a ependi obzorida, ـــ shu waqitta xitay puqraliridin shaw yüxu'en we shüshinxu er-xotun ikkeylen bolup jem'iy 3 kishi ölgen idi. Muxbir jasus bolmighachqa, xitay hökümiti bu kishilerni muxbirlar dep élan qilghan idi, ـــ dep mulahizisini dawamlashturidu lin bawxu'a ependi, ـــ bu "3 muxbir" ölgendin kéyin, xitay metbu'atliri ularni "inqilabiy qurban" dep atap daghdughiliq bilen xewer qildi. Shu küni chüshtin kéyinla, tyen'enmén meydanida dölet bayriqi yérim chüshürülüp bu "3 muxbir" gha matem tutti. Béyjingdiki aliy mekteplerdin oqughuchilar namayishqa chiqip, amérika elchixanisini chalma -kések qildi. Bu "3 muxbir" ning jeset küli xitaygha élip kélin'gende, dölet re'isi jang zémin, uning izbasari xu jintaw we bashqa siyasiy byuro ezaliridin li péng, jurongji, wéy jenshin, li lenchinglar aldigha chiqip ayruduromda kütüp turdi. Emdi bu qétim xitayning 3 neper général, kapitan derijilik herbiy emeldari térrorchilarning bombisida ölse, buninggha qilin'ghan siyasiy mu'amilide perq nahayiti chong , ـــ deydu lin bawxu'a ependi, ـــ bu ikki weqede ipadiligen oxshimighan siyasiy mu'amile sélishturup körülse, xitay hökümiti rastinla térrorchiliqqa qarshi turiwatamdu yaki amérikigha qarshi turiwatamdu, xitay hökümiti dunyada térrorchiliqqa qarshi turiwatamdu yaki dölet ichide xitay bolmighan milletlerge qarshi turiwatamdu, buni perqlendürüsh qéyin emes. (Weli)