Xitay bilen rusiye kiler yili birleshme herbiy manéwir ötküzüshni qarar qildi

Xitayni ziyaret qiliwatqan, rusiye dölet mudapi'e ministiri sérgiy iwanof düshenbe küni béyjingda, ikki döletning kiler yili tünji qétim birleshme herbiy manéwirni xitay térritoriyiside ötküzidighanliqini bildürdi.

• Muxbirimiz arzuning bu heqtiki programmisi
• Download story audio

Iwanof xitay bilen bolghan qoral sodisini kücheytishni ümid qilidu

Sérgiy iwanof , xitay dölet mudapi'e ministiri saw gwangchwenning teklibige bina'en, yekshenbe küni béyjinggha yitip kélip, xitaygha qilidighan töt künlük ziyaritini bashlighan idi.

Roytirs agéntliqining xewirige qarighanda, sérgiy iwanof düshenbe küni xitay dölet re'isi xu jintaw bilen körüshüp, ikki dölet herbiy munasiwiti we ikki terep ortaq köngül bölidighan mesililer boyiche söhbet ötküzgen. Shu küni iwanof yene, xitay dölet mudapi'e ministiri, merkizi herbiy komitétning mu'awin re'isi saw gwangchwen qatarliq xitayning yuqiri derijilik herbiy emeldarliri bilen körüshken. Ikki döletning mudapi'e ministirliri birlikte, xitay - rusiye herbiy téxnika hemkarliq komitétining yighinigha riyasetchilik qilghan. Iwanofning bu qétimqi ziyariti rusiye bilen xitay otturisidiki qoral- yaraq sodisini ilgiri sürüshni meqset qilghanliqi bildürülmekte.

Birleshme herbiy manéwirning ehmiyiti heqiqeten chongmu?

Xitay hökümitining zuwani bolghan shinxu'a agéntliqining bildürüshiche, xitay dölet mudapi'e ministiri saw gwangchwen bilen rusiye dölet mudapi'e ministiri sérgiy iwanof düshenbe künidiki uchrishishida birdek halda, kéler yilidiki herbiy manéwirni ikki dölet we ikki dölet armiyisi munasiwitidiki muhim bir weqe dep körsitip, manéwirning ehmiyiti we tesiri intayin chong dep teswirligen.

Amérika jorjiya shitatidiki jorjiya téxnika inistitutining ottura asiya ishliri mutexessisi jon garwér ependi, ötküzülmekchi bolghan xitay- rusiye birleshme herbiy maniwérining ehmiyitining mubalighe qilin'ghanliqini bildürüp, mundaq didi:

- Ularning ötküzmekchi bolghan birleshme herbiy manéwirini intayin zor ehmiyetke ige diyishi, méningche chektin éship ketken. Elwette, xitay bilen rosiyining nurghun ortaq metpe'etliri bar. Mesilen, amérikining ottura asiyada herbiy baza échishi, ottura asiya döletliri bilen bolghan herbiy alaqisini kücheytishi qatarliqlar xitay bilen rusiye üchün, xuddiy amérika ularning arqa hoylisigha kiriwalghandekla ish boldi.

Türkiye yawro- asiya istratégiye tetqiqat merkizining yiraq sherq ishliri mutexessisi erkin ekrem ependimu bu heqte öz köz- qarashlirini otturigha qoydi.

• Erkin ekrem ependimu bu heqte mundaq dédi
• Download story audio

Xitay- rusiye munasiwitining emeliyiti

Xitay da'irilirining rusiye dölet mudapi'e ministiri sérgiy iwanofning sözini neqil keltürishiche, rusiye - xitay dölet rehberlirining yétekchilikide, ikki terep yéqin qoshnidarchiliq we hemkarliq dostluq shertnamisi we shundaqla ikki dölet sherqiy chégrini békitish toluqlima shertnamisini imzalap, istratégiyilik hemkarliqini yenimu chongqurlashturghan. Sérgiy iwanofning yene bildürüshiche, rusiye - xitay arisidiki herbiy munasiwet ikki dölet hemkarliqining muhim terkibi qismi bolup, rusiye, xitay bilen birlikte bu munasiwetni kücheytishni xalaydiken.

Emma xitay- rusiye munasiwitining hazirqi ehwali heqqide yiraq sherq ishliri mutexessisi erkin ekrem ependi mundaq dep bildürdi:

• Erkin ekrem ependimu bu heqte mundaq dédi
• Download story audio

Rosiye étar-tas agéntliqining xewirige qarighanda, sabiq sowit ittipati 1991 - yili parchilan'ghandin buyan, xitay rusiyidin eng köp qoral sétiwalidighan döletke aylan'ghan. Rusiye bilen xitayning qoral sodisining sommisi bu yilning ichidila 2 milyard dollardin ashqan. Ötkenki besh yildin buyan, rusiye bilen xitay 5 milyard dollardin oshuq qoral sodisi toxtamliri tüzgen bolup, buning ichide xitayning, rusiyidin küreshchi ayropilan, su asti paraxoti we urush kémiliri qatarliq éghir tipliq qorallarni sétiwélish toxtamliri bar. (Arzu)