Америкиниң атом бомба батарийисини тәйвәнгә йөткиши уқушмаслиқму?


2008.03.28

Бәш бурҗәклик бина дүшәнбә күни америкиниң бир уқушмаслиқ сәвәбидин тәйвәнгә тик учар айропилан батарийисиниң орниға қитәләр ара мусапилик башқурилидиған бомбиниң батарийисини йоллап салғанлиқини ашкарилиған, бейҗиң буниңға сәйшәнбә күни қаттиқ наразилиқини билдүргән иди. Түнүгүн тәйвән дөләт мудапиә министирлиқи хата һалда йолланған башқурилидиған бомба батарийисини америкиниң тәйвән иш беҗириш орниға йәткүзүп бәргәнликини һәм батарийә қачиланған континәрни ачмиғанлиқини билдүрди.

Хитай америкини тәйвәнгә қорал сетип бәрмәслик вәдисидә турушқа чақирди

Бәш бурҗәклик бинаниң билдүрүшичә, бу уқушмаслиқ 2006 ‏ - йили 8 ‏ - айда йүз бәргән вә алдинқи һәптә байқалған. Бәш бурҗәклик бина баянатчиси " биздә мәхпийәтлик йоқ, вәзийәтни түзәттуқ" дегән болсиму, хитай әһвалдин қаттиқ нарази болғанлиқини билдүрди. Хитай чаршәнбә күнидики баянатида вәқәниң икки тәрәп мунасивитидә еғир җараһәт пәйда қилғанлиқини, буни яхшилаш үчүн америка тәрәпниң әһвалниң баш - ахири һәққидә тәпсилий мәлумат беришини тәләп қилди һәм америкини тәйвәнгә қорал сетип бәрмәслик вәдисидә турушқа чақирди.

Хәвәрләрдә билдүрүлишичә уқушмастин йолланған батарийә, қитәләр ара мусапилик башқурилидиған бомбиниң бәтләш миханизими йәни қозғатқуч рол ойнайдиған сәзгүр қисминиң бир парчисидур. Башқурилидиған бомба батарийиси селиндир шәкиллик төт чоң контиинәрдә йолланған. Тәйвән түнүгүн, хата йолланған континәрни ачмиғанлиқини һәм башқурилидиған бомба батарийисини синақ қилмиғанлиқини билдүргән иди.

Тәйвәнниң алақидар бир хадими түнүгүн ройетирс агентлиқиға континәрниң ечилғанлиқини билдүргән. Бу уқушмаслиқниң хитай, тибәт баш қетимчилиқиға чушкән бир пәйттә илан қилиниши вә буниң тәйвәндә президент алмашқандин кейин йүз бериши һәм америка тәрәпниң уқушмаслиққа сәвәб болған мәсул хадим һәққидә соз қилмаслиқи көзәткүчиләрниң диққитини тартмақта.

Хитайниң қорқидиғини америкиниң гуам һава армийә базиси

Нөвәттә, америка хитайниң һәрбий техникисидики мәхпийәтликтин әндишә қиливатқинидәк, хитайму америкиниң шәрқий асиядики һәрбий мәвҗудийитидин әндишә қилиқлиқ. Бу әндишә хитайниң йәр шари вақит гезитидики бир мақалидә мундақ баян қилинған: " хәритидин қариғанда, җуңгониң әтрапида америкиниң нурғун һава армийә базиси бар: шәрқтә корийидики вушән вә чүншән һава армийә базиси, шундақла японийидики сәнзи, хеңтйән вә чуңшең җяшона һава армийә базиси бар. Ғәрбтә америкиниң афғанистандики бағрам һава армийә базиси бар, шималда қирғизистандики манас һава армийә базисиму җуңгоға қаритилған."

Мақалидә йәнә мундақ дейилгән: " әң хәтәрлики гуам арилидики андерсон һава армийә базиси болуп, америка бу базисидики айропиланлириниң радарға чүшмәс иқтидариға тайинип туруп, қарши тәрәпниң зич һава мудапиә сестимисидин бихәтәр бөсүп өтәләйду вә бир қанчә саәттила нишанға дәл тегидиған башқурилидиған бомба яки чарлиғучи башқурилидиған бомбини асия қуруқлуқиниң һәр қандақ җайиға қоюп берәләйду."

19 Ай кейин байқалған уқушмаслиқ

Хитай 1964 ‏ - йили тунҗи атом синиқини елип барғандин кейин йәни 1965 ‏ - йили тәйвән атом ениргийә тәтқиқати орнини қурған, ядро қораллири пиланиға тутуш қилған. Нөвәттә тәйвән ясаватқан шюңфең 2 типлиқ чарлиғучи башқурилидиған бомба хитайни әндишигә селиватқан тәһдитләрдин бири. Әгәр шюңфең 2 пөтүп чиқса, 600 километир мусапидики нишаниға зәрбә берәләйду. Һазир тәйвәндики атом ениргийә тәтқиқат орнида 1100 дин артуқ хизмәтчи ишләйду. Бу тәтқиқат орниға 1998 ‏ - йили аҗритилған хираҗәт 500 милйон доллар. Шуңа америка уқушмаслиқ билән тәйвәнгә йоллап бәргән башқурилидиған бомба батарийисиниң, 19 айдин кейин байқилиши хитайни әндишигә салмақта.

Башқурилидиған бомба уқушмаслиқи америкиниң хитайни рәнҗиткән иккинчи чоң уқушмаслиқ һесаблиниду. 1999 ‏ - Йили америка башчилиқидики нато армийиси сирбистанға һава һуҗуми елип барғанда, хитайниң белград әлчиханисини бомбардиман қилған иди. Шу қетимқи қазани америка, кона хәритиниң хата орун көрситип бәргәнлики сәвәбидин келип чиққан бир уқушмаслиқ дәп чүшәндүргән иди. (Шөһрәт һошур)

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.