Mawzédong xelqning xususi mülkini qandaq bulang- talang qildi? (2)


2004.08.30

"Dölet bilen xususilar shiriklishish" dégen siyaset uchuq - ashkara élip bérilghan aldamchiliq idi. ــــــ Dep bayan qilinidu li'ushawbo ependining "mawzédong xelqning xususi mülkini qandaq bulang- talang qildi?" dégen obzorida, ـــــــ xitay kommunist partiyisi chong qurughluqta hakimiyet tikligendin kéyinla, partiyining muhim erbabliridin bolghan boyibo döletning baj -séliq siyasiti heqqide bir layihe tüzüp chi'iqp mawzédonggha yollighanda, bu layihide dölet bilen shirikleshken xususi mülük igiliridin alidighan baj "adil bolush" dep körsütülgen iken, mawzédong bulayiheni körgendin kéyin, uningdiki "adil bolush" dégen sözni "ongchiliq" dep tenqit qilghan. Shuningdin kéyin xususi mülük égiliri uchuqtin - uchuq kemsitilishke bashlidi. Mushundaq zarawanliq bilen élip bérilghan "sotsi'alistik özgertish" herikiti axirlashqan haman , mawzédong uninggha ulapla "sotsi'alizm qurulush"dégen shu'arni otturigha qoydi. Jemiyettiki hemme bayliq menbelirini "dölet égilikide" dep jakalidi. Shuning bilen xitay kommunist partiyisining pütün xelqqe qaratqan chong bulang - talingi bashlandi.

Mawzédong xelqning xususi mülük menbelirini bulang - talang qilishqa bashilighandin kéyin , ــــ dep dawamliq bayan qilinidu "mawzédong xelqning xususi mülkini qandaq bulang- talang qildi?" dégen obzorda, ـــــــــ xoshna döletlerge qarita mawzédong öz aldigha qarar chiqirip stalin bilen kim'érsin qozghighan koriye urushigha qatnashti. Xitayda ichki urushtin kéyin iqtisad téxi esilige kélip bolmighan ehwalda élip bérilghan koroye urushida 10 milyart amérika dolliri chiqim tartti we 800 minggha yéqin ademni ülümge tutup berdi. Dölet ichide bolsa ishikni taqap sirtqi dunya bilen bolghan alaqini üzüp, mustebitlik yürgüzüp, "3 ke qarshi" , "5ke qarshi" dégen heriketler arqiliq heddi - hésapsiz naheq délo peyda qildi. Uningdin kéyin mawzédong yene öz aldigha qarar chiqirip "chong sekrep ilgirilesh" we "xelq kommunisi qurush"ni otturigha quydi. Buning bilen xitayda yalghanchiliq - mubalighichilq yamrap ketti. Hetta gézitlarda "bir mo yerdin 820 ming jing mehsulat chiqti" déyilgen ghelite xewerlermu bésilip chiqti. Xelqqe japa , mülükke ziyan salidighan bundaq chong sekrep ilgirilesh we kommuna qurush arqiliq mubalighichiliq qilishning aqibitide, 1953 - yilidin 57 - yilighiche bolghan 1 - beng yilliq pilan we 1958 - yilidin 1962 - yilighiche bolghan 2 - besh yilliq pilan mezgilide, yeni mushu 10 yil ichide sana'et miqtari zor derijide tüwenlidi. Omum xelq kirimimu kamlidi. Mawzédong döletning ishikini taqiwélip mustebit siyaset yürgüzüp élip barghan wehshi heriketler bésimida astida xelq dad - peryadini aghzidin chiqiralmaytti. Bundaq ehwal astida mawzédong yene sheherning muqimliqini saqlash üchün déhqanlardin mejburiy halda ashliq sétiwélishqa bashlidi. Shuningdin kéyinki bir nechche yil ichide xelqning ashliq serpiyat miqtari kündin - kün'ge kamlap mangdi. 1957 - Yilidiki adem béshigha toghri kélidighan 203 kilo gram ashiliq sheherlerde 160 kilo gramgha, yézilarda bolsa 150 kilogramgha chüshüp qaldi. Shuning bilen xelqning salametliki nacharlashti, köpünche jaylada acharchiliq éghir boldi. Mawzédongning xata siyasiti peyda qilghan bu aqibetni xitay kommunist partiyisi "tebi'i apet" dep öktemlik qildi. Bu mezgilde ziyan'gha uchrighan xelq igiliki 1965 - yiligha kelgende aran 1957 - yilidiki sewiyege qaytqan idi. Bu waqitta mawzédong yene "medeniyet inqilabi" dégen heriketni qozghidi. Bu herikette 1966 - yilidin 68 - yilighiche bolghan bir nechche yilda xususi igilik intayin éghir derijide weyran qilindi. Sana'et we yéza égilik mehsulat qimmiti % 90 kamlidi. Omum xelq kirimi % 75 kamlidi. 68 - 69 - Yilidila sana'et we yéza égilikide 110 milyart yu'en ziyan boldi. Ishchi - xizmetchilerning ottura hésap bilenki ish heqqimu 1963 - 65 - yillardiki 530 yu'endin 1971 - 72 - yillargha kelgende 513 yu'en'ge chüshüp qaldi. Kishilerning eslishiche, medeniyet inqilabi eng qebihleshken ikki yil ichide xitayda xususi mülük menbeliri eng éghir bulang - talanggha uchridi. 1966 - Yili 8 - 9 - aylardila béyjingde 30 mingdin artuq ademning öyi axturilip 100 ming serdin artuq altun toplan'ghan. Ti'e'i'enmén meydanini süpürgende, mawzédong qubul qilghan "qizil qoghdighuchilar" ning yénidin chüshüp qalghan birmunche zixche altun yighiwélin'ghan. 80 Mingdin artuq adem béyjing shehridin qoghlap chiqirilghan. Pütün memiliket xelqi mawzédong dewride xususi mülük, shexsi erkinlik, kishilik iptixari, qanunluq huquqi jehetlerde tartqan uqubetler eng éghir, tüligen bedel eng köp. Peqet mushu noqtidin eytqandila, ــــــ dep bayan qilinidu "mawzédong xelqning xususi mülkini qandaq bulang- talang qildi?" dégen obzorning axirida, ـــــــ xelqni "uluq dahi" dégüzüsh üchün zorluq - zumbuluq qilghan mawzédongning qilghanliri hemmsi xelqning béshigha kelgen chong balayi - apet. Axir mawzédong özi pütün dunya bilen düshmenlishining höddisidin chiqalmaydighanliqini hés qilghanda andin amérika bilen birliship sowét ittipaqigha qarshi yoligha mangghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.