Xitayning yéza'igilik mehsulatliri sodisi tengpungsiz haletke chüshüp qaldi

Xitay dölet yéza'igilik ministirlikining yéqinda élan qilghan bu sanliq melumatida, buyil 6 -aygha qederxitayda hichqachan körülüp baqmighan yéza'igilik sahasidiki import qilin'ghan mehsulatning ikispot qilin'ghan mehsulattin éship ketkenliki mesilisi otturigha qoyulup,yéza igilik sodisi jemi 3 milyard 730 milyon amérika dollirigha teng qizil reqemge yetkenliki körsitilgen.

Mezkür ministirlik élan qilghan bu doklatta ilgiri sürilishiche: bu yilqi yérim yil ichide ikisport qilin'ghan yéza'igilik ishlepchiqirish mehsulat qimmiti 10 milyard dollardin ashqan bolup, bulturqidin %11 örligen. Lékin yéza'igilik ishlepchiqirish mehsulatining import qilinishi %62 örligen bolup, tarixta hichqachan körülüp baqmighan yuqqiri rikordni yaratqan.Hemde buning ichide amérikining xitaygha import qilghan yéza'igilik ishlepchiqirish mehsulatliri bulturqigha sélishturghanda, % 68 örligen.

Analizchilarning körsitishiche: xitayning dihqanchiliq mehsulatliri ishlep chiqirishta burunqidek özini özi teminlesh siyasitini qollanmasliqi ejeplinerlik ish emes , ademni heqiqeten endishige séliwatqini xitayning kelgüsidiki ashliq ishlepchiqirish we istimal mesilisi . Köpligen iqtisadshunaslar : " tupraq we su menb'eyining éghir derijide az bolishi xitayning ashliq ishlepchiqirishigha zor bésim élip kelmekte" dep endishe qilmaqta. Iqtisad mutexesislirining bildürishiche: xitayning bundin kéyin ilgirikidek dihqanchiliq mehsulati jehette özini- özi qamdiyalishi nahayiti teske toxtaydiken. Bu xil ehwal xitayning yuqiri derijilik emeldarlirinimu qattiq endishige qoyghan. Mesilen en'giliyide neshr qilinidighan maliye gézitidiki melumatta éytilishiche: xitay dölet re'isi xujintaw yéqinda munasiwetlik orunlarni yighip, ashliq we dihqanchiliq mehsulatlirini import qilishqa hedidin tashqiri yöliniwélish mesilisi heqqide jiddiy muzakiriler élip barghan.

Xitaydiki ashliq mutexesislirining köz- qarishiche :ashliq mesilisi peqet chet'el bazarlirigha yöliniwélishtek istratigiyelik mesilila bolup qalmastin, belki xitay dölet rehberliklirige nisbeten, ashliq jehette özini - özi qamdash mesilisi bolup hisaplinidiken. Lékin chet'el mutexesisliri: " xitayning dihqanchiliq mehsulati jehette özini qamdash yaki qamdiyalmasliqi anche chong bir mesile emes,xitay hökümiti buni dep tupraq we su menb'elirige tesir yetküzidighan ishlarni qilmasliqi kérek. Xelq'ara soda nuqt'ineziridin qarighanda, özini- özi teminlesh siyasiti peqet tewekkül qilishtin ibaret bolghan bir ish.Chünki dihqanchiliq mehsulatighatesirkörsitidighan amillarning hemmisi rayon xaraktirlik bolup, buningda qurghaqchiliq,su apiti,möldür yéghish,kisellik we hasharet ziyandashliqi qatarliq ehwallarning yüz bérip qélishini oylimisa bolmaydu.Hazirqi yer shari da'irisidin qarighanda, dihqanchiliq mehsulatlirini ishlep chiqirish ehwali nahayiti muqim,shunga uni import qilishtin endishe qilmay ,belki tupraq we su menb'iyige tesir yetküzmeslikni oylishish kérek " dep bildürmekte.

Chet'el mutexesislirining bundaq diyishidiki sewep, bundin ilgiri xitay hökümiti ashliq ishlepchiqirish da'irisini kengeytimiz dep,changjiyang deryasining yuqiri éqinidiki ormanliqning ornigha bozyer échip, su we tupraqning éghir derijide éqip tügishini keltürüp chiqarghan.

Zo ti'en jüé efendi yéqinda neshir qilghan "xitayning 2050 - yiligha barghandiki yéza igilik ehwali" namliq kitawida xitayda bir chine gürüch ishlep chiqirish üchün 1920 chine su kétidighanliqini misal arqiliq otturigha qoyghan. Dimek bir tonna gürüch ishlepchiqirish üchün, az digende 2000 tonna su kétidiken. Shunga su menb'esi éghir derijide az boliwatqan xitay üchün, dihqanchiliq mehsulatini import qilish paydiliq ish bolup hisaplinidu. Lékin zo ti'en jüé efendi yenila xitayning kelgüsidiki ashliq mehsulati ishlepchiqirish ehwalidin endishe qilmaqta. Uning bildürishiche: 2050 - yiligha barghanda, xitaydiki térilghu yer texminen % 20azlaydiken. Shuning bilen bir waqitta, xitayning yémek-ichmek we yem-xeshek qatarliqlarni öz'ichige alghan ashliqqabolghan ihtiyaji hazirqidin bir hesse örleydiken.

Amérikining yéza'igilik ministérligide uzun yil ishligen dihqanchiliq mesilisi mutexesisi zoti'en jüé efendimu xitayning ashliq ishlepchiqirishtiki özini - özi teminlesh siyasitini qollimaydighanliqini bildürdi.(Méhriban)

• Bu maqalining dawamini anglang
• Download story audio