Osman baturning newrisi örken nebiy'oghli bilen söhbet

• Muxbirimiz erkin tarimning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Osman baturning newrisi örken nebiy'oghli istanbulgha keldi. 8-Ayning 2-küni axsham türkiyening istanbul shehiride ötküzülmekchi bolghan 20-esirde xitaygha qarshi büyük mujadile élip barghan milliy qehriman osman baturni eslesh yighinigha qatnishish üchün qazaqistandin kelgen örken nebiy'oghli bilen uning bowisi osman batur we özining pa'aliyetliri heqqide söhbet élip barduq.

Osman batur 1941-yilidin 1951-yili 2-ayda kommunist xitaylar teripidin qolgha élin'ghuche bolghan ariliqta sebdashliri bilen birlikte xitaylargha qarshi qoralliq küresh élip barghan milliy qehrimanlardin biridur. Osman batur 1951-yili 4-ayning 29-küni ölüm jazasigha höküm qilinip öltürülgen idi. Osman baturning ukisi délixan islam urushta esirge chüshkendin kéyin öltürülgen bolup, osman baturning ikkinchi ayali, 3 oghli we 5 qizimu esirge élin'ghan idi. Uning 18 yashtiki qizi kabiyra bilen 14 yashtiki oghli baybolla bolsa apisi mameyning közining aldida toghrap öltürülgen, 11 yashtiki oghli kariy we 9 yashtiki qizi sapiyan 20 métir chongqurluqtiki quduqqa tashlan'ghan idi. Balilirigha qilin'ghan bu zulum we ten jazalirini körgen anisi mamey xatun bu dertke chidiyalmay özini deryagha tashlap ölüwalghan.

Osman baturning sherdiman, nimetullah we nebiy isimlik oghulliri dadisi öltürülgendin kéyinmu musteqilliq kürishini dawam qilghan bolup, bügün osman baturning nebiy isimlik oghlining balisi bolghan örken qazaqistanda osman batur wexpisini qurup, pa'aliyet élip bériwatqan iken . U biz bilen élip barghan söhbitide osman baturning türk dunyasining eng büyük qehrimani ikenlikini, özining xitaydiki qazaqlardin bashqa pütün dunyadiki qazaqlargha osman baturning ish - izlirini anglitish we uning rohini menggü yashitish üchün türlük pa'aliyetlerni élip bériwatqanliqini, emma sherqiy türkistanda téxiche osman baturning ismini tilgha élishning cheklinip kéliwatqanliqini éytti.

Osman batur heqqide yéqinqi yillardin béri élip bériliwatqan pa'aliyetler heqqide melumat igileshni xalisingiz osman baturning newrisi örken nebiy'oghli bilen élip barghan söhbitimizni anglang.

RFA: Hörmetlik örken nebiy'oghli, aldi bilen özingizni qisqiche tonushturup ötsingiz qandaq?

Örken nebiy'oghli: méning ismim örken nebiy'oghli, 1984-yili 1-ayning 10-küni sherqiy türkistanning altay wilayiti köktoqay nahiyiside tughuldum. 1993-Yilidin 2002-yilighiche qazaq ottura mektipide oqudum. Bu mektepni püttürgendin kéyin qazaqistanning türkistan shehiridiki ehmet yesewi uniwérsitéti xelq'ara munasiwetler bölümige oqushqa kirdim. Hazir bu uniwérsitétning 3-sinipida oquwatimen. 2006-Yili 3-ayda yeni noruz bayrimida qazaqistan girazhdanliqigha öttüm. 2006-Yili 12-ayda qazaqistanning almata shehiride osman batur wexpini qurdum.

RFA: Türkiyide osman batur heqqide nurghun kitablar we maqaliler chiqti, siz osman batur wexpinimu qurupsiz? wexpingizning pa'aliyetliri heqqide qisqiche melumat bersingiz qandaq?

Örken nebiy'oghli: qazaqistanda osman batur wexpi qurulghandin béri, qazaqistandiki radi'o - téléwiziye we gézitler arqiliq osman baturni anglitishqa tirishiwatimiz. 2007-Yili 2-ayda almatada osman baturning rohigha atap qur'ani kérim oquttuq. Yene 2007-yili 4-ayning 23-küni qazaqistanning türkistan shehiride osman baturgha atap türk dunyasi yashliri kéchiliki ötküzüp, türk dunyasidiki yashlargha osman baturni tonutushqa tirishtuq. Bundin bashqa yene 2007-yili 5-ayda osman batur namliq maqaliler toplimini neshr qildurduq. Bu kitabta osman batur heqqidiki köp maqalige yer berduq.

RFA: Türkiyidiki sherqiy türkistan ammiwiy teshkilatliri her yili osman baturni eslesh yighinlirini ötküzüp, osman baturni türk jama'itige anglitishqa tirishiwatidu. Siz osman baturning newrisi bolush süpitingiz bilen osman batur üchün bu xelqtin kütidighan ümidingiz néme?

Örken nebiy'oghli: yawrupa, türkiye, qazaqistan we mongghuliyidiki qazaqlar osman baturni xatirilesh we tonutush üchün köp nersilerni yézip neshr qildurdi. Emma sherqiy türkistandiki qazaqlar osman baturni tilgha alalmaydu. Chünki xitayda zulum we bésim bar, u yerdiki kishilerning erkin sözlesh heqqi yoq. Bulardin bashqa türkiye we qazaqistan osman batur üchün qolidin kélishiche xizmet qiliwatidu. Osman batur wexpi yéngi quruldi. Pütün dunyadiki sherqiy türkistanliqlarning we türk qérindashlirimizning wexpimizni qollap quwwetlishini ümid qilimen. 20-Esirde xitaygha qarshi küresh qilghan eng büyük qehriman osman batur heqqide men bilen söhbet élip barghanliqingiz üchün sizge rehmet éytimen. (Erkin tarim)