Mubarek ramazan éyi, Uyghurlar uchun zulum éyigha aylinip qaldi

• Obzorchimiz perhat muhemmidining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Sherqiy türkistanda 80 - yillardin buyan yüzbergen " qaghiliq weqesi," " 19 - may weqesi," " barin weqesi," " xoten beytulla meschiti weqesi," " 5 - féwral ghulja weqesi" qatarliq wekil xaraktérlik zor siyasi hadisilerning meydan'gha kélishige, pütünley kommunist xitay hakimiyitining diniy sahege qaratqan chikidin ashqan bésim we qutratquluq siyasiti sewebchi bolghan idi. Bu hadisiler peqet sherqiy türkistan xelqighila emes, xitay hakimiyitining özigimu siyasi we diplomatiye jehette zor ziyan élip kelgen idi.

Ramazan éyida

Mesilen, démokratik ellerning hökümetliri we xelq'araliq kishilik hoqoq teshkilatlirining Uyghurlar heqqide élan qilghan doklatlirida, xitay hakimiyitining Uyghurlarning diniy étiqad erkinlikini qattiq ayaq - asti qiliwatqanliqigha da'ir mezmunlar asasliq salmaqni igilep kelmekte. Emma xitay hakimiyiti buningdin héchbir zaman sawaq alghini yoq, eksiche Uyghur mosulmanlirigha qaratqan qutratquluq siyasitini üzlüksiz kücheytip kelmekte.

Köpchilikke melum bolghinidek, mubarek ramazan éyi, musulman milletler üchün eng muqeddes we xasiyetlik bir ay bolup, ramazan kirgendin buyan dunya musulmanliri tentene we iptixarlinish tuyghusi bilen rozisini tutup, ibaditini qilip, islamda buyrulghan perizlirini ada qilishqa tiriship kelmekte.

Erkin dunya elliridiki jamiylar bayram hawasigha chömgen bolup, musulmanlar héchbir cheklime we bésimgha uchrimay, jami'ilarda tirawil namizini qilip, imamning xutbisini anglap, özlirining janabiy allahqa bolghan söygüsini we muqeddes islamgha bolghan sadaqitini erkin - azade halda izhar qilip kelmekte. Undaqta sherqiy türkistandiki Uyghur mosulmanlirichu ?

Kommunist xitay hakimiyiti sherqiy türkistanni ishghal qilghan 1949 - yilidin buyan, Uyghur musulmanliri, mubarek roza - ramizanni dunya musulmanliri qatarida erkin qutluqlash we muqeddes islamda buyrulghan perizlirini ada qilish hoqoqidin izchil türde mehrum bolup keldi. Ramazan éyi ular üchün tentene we xoshalliq éyi emes, belki zulum éyi bolup keldi. Chünki xitay hakimiyiti islamda belgilen'gen muqeddes ay we künlerni, Uyghurlargha qaratqan bésim we zulum siyasitini eng qattiq kücheytidighan ay we künlerge aylanduruwalghan idi.

" Pilanliq tughut siyasitini meschitlerge élip kirish "

Mesilen buninggha, " shinjyang géziti " de 9 - ayning 24 - küni élan qilin'ghan kichikkine bir xewerni örnek qilip körsitish mumkin. Mezkur xewerde körsitilishiche, 9 - ayning 20 - küni, ürümchi shehiri tyanshan rayoni jenobiy azatliq kochisi ish béjirish bashqarmisi bilen, ürümchidiki xantengri meschiti birlikte, " pilanliq tughut siyasitini meschitlerge élip kirish " pa'aliyiti ötküzgen bolup, azatliq kochisi ish béjirish bashqarmisi, nenmingdiki xantengri meschitining 20 neper bashqurghuchi xadimigha, " pilanliq tughut teshwiqatchisi guwahnamisi " tarqitip bergen.

Adette , meschitning bashqurghuchi xadimliri dégende, meschitning imam, mezinliri we ularning yardemchiliri közde tutilidu. Démek, muqeddes ramazan éyida meschitning imam - mezinlirige jamiyda jama'etke kompartiyining Uyghurlarning neslini qurutushni meqset qilghan halda élip bériwatqan " pilanliq tughut siyasiti " ni teshwiq qilish wezipisi tapshurulghan. Dunyada muqeddes islamgha qilin'ghan buningdin chong haqaret bolmisa kérek !

Qorsaqtiki balini mejburiy chüshürüwétish we tughmasliq opiratsiyisi

Chünki islam dinida, qorsaqtiki balini mejburiy chüshürüwétish we tughmasliq opiratsiyisi qildurush qattiq cheklen'gen bolup, bu, peqet islam dinida emes, hetta pütün samawiy dinlarda qattiq cheklen'gen éghir gunahlarning biri.

Xitay hakimiyitining sherqiy türkistanda diniy zatlargha allahning öyi hésablan'ghan jamiylerde musulman ümmetlerge " pilanliq tughut siyasiti " ni teshwiq qilish wezipisini tapshurghanliqi, bügünki künde Uyghur musulmanlirining qanchilik zor bir siyasiy bésim ichide yashawatqanliqini we ularning diniy étiqad erkinliklirining qaysi derijide depsendichilikke uchrawatqanliqini munazire telep qilmaydighan halda roshen ipadilep turmaqta.

Hazir sherqiy türkistandiki pütün chong - kichik jamiylerge bérip qarisingiz, hökümet teripidin jamiyning derwazisigha chaplan'ghan oxshash mezmundiki 5 maddiliq bir " uqturush " közingizge chéliqidu, bu uqturushta, töwendiki 5 xil kishilerning meschitke kirishige we diniy pa'aliyet bilen shughullinishigha yol qoyulmaydighanliqi bayan qilin'ghan bolup, birinchisi, partiye - ittipaq ezaliri؛ ikkinchisi, dölet ishchi - xizmetchiliri we dem élishqa, pénsiyige chiqqanlar؛ üchinchisi, 18 yashqa toshmighan yash ösmürler, tötinchisi, kent kadirliri؛ beshinchisi, ayallar؛ bu " uqturush " ning mezmuni shuni éniq körsitidiki, sherqiy türkistanda meschitlerning imam - mezinliridin bashqa pütün kishilerning dégüdek diniy pa'aliyet bilen shoghullinishi cheklen'gen.

" Wetenperwer diniy zatlarni terbiyilesh kursi"

Wetendin kelgen uchurlardin melum bolushichimu, ramazan kirgendin buyan xitay hakimiyiti bir tereptin " wetenperwer diniy zatlarni terbiyilesh kursi" dégen namda, pütün diniy zatlarni mejburiy siyasiy öginish kurslirigha yighiwélip, ularning ramazan mezgilide xelqi bilen birge bolushining aldini élishqa tirishsa, yene bir tereptin, sheherlerdiki idare - jem'iyet, mektep we hetta yézilarghiche mexsus " ramizanliq paylaqchi " larni orunlashturup, kimning roza tutqanliqi, kimning tirawil namizi qilghanliqini éniqlap chiqish arqiliq, siyasiy bésim, iqtisadiy jaza we türlük tehditler bilen Uyghur musulmanlirini özlirining diniy étiqadidin waz kechürüshke urunup kelmekte.

Yeni, buyerde xitayning yürgüzüwatqan tüp siyasiti, pütün bir Uyghur millitining diniy étiqadini tel - töküs yoqitish siyasitidin bashqa nerse emes.

Hemmimizge ayanki, kishilik hoqoq nuqtisidin élip éytqanda, diniy étiqad erkinliki, insanlarning eng asasliq heq - hoquqlirining biri, shuning üchünmu, birleshken döletler teshkilatining prinsiplirida we uning terkiwidiki döletlerning asasiy qanunlirida, insanlarning diniy étiqad erkinlikini qoghdash we uninggha kapaletlik qilish heqqidiki maddilar, eng asasliq nizam süpitide özining mewjutliqini saqlap kelmekte.

Dunya miqyasidin élip éytqandimu, öz puqrasining diniy étiqadi bilen hepileshken we öz xelqining diniy étiqadini chekleshke, qisishqa we yoqitishqa urun'ghan héchbir mustebit hakimiyet muqim put dessep turalighan emes, ularning aqiwiti her zaman hüsran we meghlubiyet bolup keldi.

Shunga kommunist xitay hökümitining Uyghurlargha qarita rehimsizlerche yürgüzüp kéliwatqan yuqurqidek dinsizlashturush siyasitimu, bu hakimiyetke esla yaxshi aqiwet élip kelmeydu ! (perhat muhemmidi)