Heptilik xewerler (10 - noyabirdin 16 - noyabirghiche)

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

D u q re'isi rabiye qadir xanim yaponiye ziyaritini dawamlashturmaqta

D u q re'isi, Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim 7-noyabir künidin étibaren yaponiye ziyaritini dawamlashturup, yaponiyining her sahe erbabliri bilen uchrashti hemde nutuq sözlep, Uyghur mesililirini tonushturdi. Rabiye qadir xanim bu jeryanda yaponiyining tokyo, tanabe we kiyoto qatarliq sheherliride nutuq sözlidi.

Rabiye qadir xanim aldi bilen yaponiye döletlik axbarat kulubida muxbirlarni kütüwélish yighini ötküzüp, Uyghur mesilisi heqqide omumiy yüzlük toxtilish bilen yaponiye hökümitini Uyghur mesilisige köngül bölüshke chaqirdi. 11 - Noyabir küni rabiye qadir xanim yaponiye ziyaritining 2 - békiti süpitide yaponiyining wakayama ölkisidiki tanabe shehiride nutuq sözlep, Uyghurlarning duch kéliwatqan bir qatar mesililirini tonushturdi. Rabiye qadir xanim yene kobi shehiridiki gakuyin uniwérsitétida oqutquchi -oqughuchilargha nutuq sözlidi.

Rabiye qadir xanimning yaponiye ziyariti yaponiye metbu'atlirida xéli keng orun alghan bolup, bu maqale we uchurlarda Uyghurlar duch kéliwatqan qosh til siyasiti, qizlar we balilarning ichkirige élip kétilish mesilisi, ölüm jazasi hem béyjing olimpik yighini we bashqa mesililer yorutulghan. Rabiye qadir xanim xelq'ara kechürüm teshkilatining yaponiye shöbisining teklipige bina'en yaponiyige kelgen bolup, u yaponiyide üch hepte ziyarette bolidu. Uning ziyaret kün tertipide yene nurghun pilanlar bar bolup, bu bir heptidin artuq waqit nahayiti mol mezmunlar bilen tolghan heqte dawamliq melumatlargha érishisiler.

Türkiye bash ministiri tayip erdoghan 12- noyabir sherqiy türkistan jumhuriyiti künini tebriklidi

12-Noyabir küni 1933-yili we 1944-yili ikki qétim qurulghan sherqiy türkistan jumhuriyitining xatire küni bolup, bu kün munasiwiti bilen amérika, türkiye, gérmaniye, gollandiye, shwétsiye we bashqa yawropa memliketliri shuningdek qazaqistan we qirghizistandiki Uyghur jama'iti ikki jumhuriyetni xatirilep türlük shekilde pa'aliyet ötküzdi.

Eng muhim yéri shuki, türkiye paytexti enqerede ötküzülgen jumhuriyet küni türkiye karxanichilar jem'iyiti we sherqiy türkistan medeniyet hemkarliq jem'iyiti qatarliq orunlar teripidin birlikte teshkillen'gen bolup, mezkur daghdughiliq murasimgha türkiye bash ministiri rejep tayip erdoghan, tashqi ishlar ministiri ali babajan we bashqa yuqiri derijilik dölet rehberliri tebrik télégrammisi yollap, sherqiy türkistan jumhuriyet künini tebrikligen. Bu yéqinqi yillardin buyan tunji qétim bir chet memliket aliy rehberlirining sherqiy türkistan jumhuriyitini xatirilep tebrikname ewetishi bolup hésablinidu.

Türkiye bash ministiri rejep tayip erdughanning ikki jumhuriyetni xatirilishi Uyghurlar üchün zor ilham boldi. Shuning bilen bir waqitta yene yaponiyide ziyarette boluwatqan d u q re'isi rabiye qadir xanimni jumhuriyet küni munasiwiti bilen barliq Uyghurlarni tebrikligen.

Xitay qosh tilliq ma'aripni yeslidin bashlap kücheytmekchi

Xitay da'iriliri qosh tilliq ma'aripni yeslilerdimu omumlashturushni kücheytmekte hemde buning üchün yene zor miqdarda meblegh ajratmaqta.

Yéqinda Uyghur aptonom rayonluq maliye nazariti xoten, qeshqer qatarliq Uyghurlar zich olturaqlashqan yette wilayet we oblast da'irisidiki yéza-qishlaqlarda oqush yéshigha toshmighan 122 ming 939 neper ösmürlerni kichikidin bashlap xitayche oqutushni pilanlap, balilar baghchilirining qosh tilliq ma'aripi üchün 70milyon 390 ming yüen meblegh ajratqan. Belgilimide qosh til oqutquchilirining ma'ashlirigha pul qétip bérishmu körsitilgen.

Uyghur közetküchiliri nöwette xitay da'irilirining Uyghur ma'aripini xitaychilashturush qedimini téximu tézlitishning Uyghurlargha qaratqan medeniyet assimilatsiyisini tézlitishni meqset qiliwatqanliqini otturigha qoymaqta.

Amérika xitayning jasusluq pa'aliyetlirini eyiblidi

Amérika- xitay iqtisadiy we bixeterlik munasiwetlirini közitish komitéti, 15-noyabir küni özining 2007‏- doklatini élan qilip, xitay hökümitining bolupmu amérikining ilghar herbiy téxnikisini qolgha keltürüsh üchün jasusluq pa'aliyitini kücheytkenlikini bildürdi.

Bu komitét xitayning oz herbiy téxnikisini ashurush üchün amérikining ilghar téxnologiyisige qarita jasusluq heriketlirini kücheytkenlikini körsitip, amérika dölet mejlisining xitayning bu xil qilmishi we zeherlik tawarlar hem süpetsiz xitay yémek-ichmek mehsulatlirining aldini élish üchün kéreklik bolghan 42 xil teklip bergen.

Dalay lama yaponiyide ziyarette bolmaqta

Tibetning diniy dahiysi dalay lama 15-noyabir küni yaponiyige yétip bérip, yaponiyide élip baridighan bir heptilik ziyaritini bashliwetti.

Dalay lama yaponiyide ochuq nutuq sözligendin sirt, yaponiyining gherbidiki qedimiy seyligahida ziyarette bolush shuningdek tokyoda ötküzülidighan diniy muhakime yighinida söz qilish pa'aliyetlirige qatnishidiken. Biraq, uning yaponiyide siyasiy pa'aliyet qilmasliqi shert qilin'ghan. Bu qétim dalay lama Uyghur rehbiri rabiye qadir xanim bilen yaponiyide körüshemdu yoq, unisi namelum, biraq buningdin ilgiri dalay lama bilen rabiye qadir oxshash waqitta gérmaniyini ziyaret qilghanda uchrashqan idi.

Mushu künlerde yene xitay sot da'iriliri xitay ‏- yaponiye munasiwitini tereqqi qildurush xelq'ara dostluq birleshmisining da'imiy hey'iti, xitayning yaponiyidiki bash elchixanisida turushluq sabiq xadimi wang chingchen, yaponiyige dölet mexpiyetlikini ashkarilash jinayiti bilen eyiblep ölüm jazasigha höküm qilghan.

Xitay " junggoning siyasiy partiye tüzümi" namliq aq tashliq kitabini élan qildi

Xitay dölet kabinéti axbarat ishxanisi ötken heptide " junggoning siyasiy partiye tüzümi" ning aq tashliq kitabini élan qildi.

Shinxu'a agéntliqining bildürüshiche, bu 2005 ‏- yili élan qilin'ghan" junggo démokratik siyasitining qurulushi" namliq aq tashliq kitabtin kéyin yene bir qétim junggoning siyasiy, meniwi medeniyet qurulushi toghrisida élan qilin'ghan aq tashliq kitab bolup hésablinidiken.

Xitay hökümiti bu aq tashliq kitabta, junggo kompartiyisi bilen junggodiki herqaysi démokrat guruhlar otturisida yéngi munasiwet ornitilghanliqi bayan qilinidu dep eskertken bolsimu, biraq xitaydiki mustebitlikke qarshi pa'aliyet élip bériwatqan chet ellerdiki xitay démokratik teshkilatliri, 2007 ‏- yilliq aq tashliq kitabta körsitilgen mezmunlarni emeliyetke uyghun kelmeydighan saxta doklatlar dep eyibligen. (Ümidwar)