Қазақистан: җуңго или вә ертиш дәрялириниң сүйини исрап қилмақта
2006.07.14
Қазақистанлиқ муһит қоғдиғучилар хитайни уйғур аптоном районидин еқип өтүдиған вә қазақистанниң балқаш, зайсан көллиригә қуюлидиған или, ертиш дәрясиниң сүйини қалаймиқан ишләткәнлики үчүн қазақистанниң муһит вә су бихәтәрлики тәһдиткә учримақта, дәп әйиблиди.
Қазақистан тәбиәт һәрикити тәшкилатиниң башлиқи мелс илюсизовниң әскәртишичә, җуңгониң или вә ертиш дәрясиниң сүйини пилансиз ечиши кишини әндишигә салидикән у, " хитай или дәрясиниң сүйини нормидин көп ишләткәнликтин балқаш көли арал көлигә охшаш ақивәткә дуч келиши мумкин" дәйду.
Қазақистан парламенти муһит вә екологийә комитетидики мирзагәлди кемел, қазақистан даирилирини бу мәсилигә сәл қаримақта, дәп тәнқидлиди. Униң әскәртишичә, әгәр или дәрясиниң сүйи кемийип кәтсә, бу балқаш көли вә или дәряси һавзисида яшайдиған хәлқләр еғир әһвалда қалидикән. Мелс илюсизов, или вә ертиш дәря сулириниң азлап кетиш сәвәбини көчмәнләр нопуси, су - иншаат вә хитайниң районда нефит ечишни кеңәйткәнликигә бағлиған. У, буниң алди елинмиса " бу вәзийәт екологийилик көчмәнләрни пәйда қилиши мумкин" дәйду.
Лекин қазақистанниң хитайда турүшлуқ сабиқ баш әлчиси мурат әвизов, или вә ертиш мәсилиси хитайдин ибарәт чоң бир дөләткә мунасивәтлик мәсилә болғанлиқтин, асан һәл қилғили болидиған мәсилә әмәс, дәп қаримақта. Хитай һазирғичә б д т ниң чегра һалқиған дәря - еқинлар вә хәлқара көлләрни қоғдаш әһдинамисиға имза қоймиған. (Әркин)
Мунасивәтлик мақалилар
- Тарим дәряси сүйиниң булғиниши көп миқдардики белиқларниң өлүшини кәлтүрүп чиқарди
- Уйғур елидики бир су амбирида суниң булғиниши сәвәбидин 150 тонна белиқ өлгән
- Булғанған су уйғур елидә 5 милйондин көп кишигә тәһдит болмақта
- Уйғур йеза нопуси ичидә 6 милйонға йеқин кишиниң ичидиған сүйи бихәтәр әмәс