Qazaqistan: junggo ili we értish deryalirining süyini israp qilmaqta
2006.07.14
Qazaqistanliq muhit qoghdighuchilar xitayni Uyghur aptonom rayonidin éqip ötüdighan we qazaqistanning balqash, zaysan köllirige quyulidighan ili, értish deryasining süyini qalaymiqan ishletkenliki üchün qazaqistanning muhit we su bixeterliki tehditke uchrimaqta, dep eyiblidi.
Qazaqistan tebi'et herikiti teshkilatining bashliqi méls ilyusizowning eskertishiche, junggoning ili we értish deryasining süyini pilansiz échishi kishini endishige salidiken u, " xitay ili deryasining süyini normidin köp ishletkenliktin balqash köli aral kölige oxshash aqiwetke duch kélishi mumkin" deydu.
Qazaqistan parlaménti muhit we ékologiye komitétidiki mirzageldi kémél, qazaqistan da'irilirini bu mesilige sel qarimaqta, dep tenqidlidi. Uning eskertishiche, eger ili deryasining süyi kémiyip ketse, bu balqash köli we ili deryasi hawzisida yashaydighan xelqler éghir ehwalda qalidiken. Méls ilyusizow, ili we értish derya sulirining azlap kétish sewebini köchmenler nopusi, su - insha'at we xitayning rayonda néfit échishni kéngeytkenlikige baghlighan. U, buning aldi élinmisa " bu weziyet ékologiyilik köchmenlerni peyda qilishi mumkin" deydu.
Lékin qazaqistanning xitayda turüshluq sabiq bash elchisi murat ewizow, ili we értish mesilisi xitaydin ibaret chong bir döletke munasiwetlik mesile bolghanliqtin, asan hel qilghili bolidighan mesile emes, dep qarimaqta. Xitay hazirghiche b d t ning chégra halqighan derya - éqinlar we xelq'ara köllerni qoghdash ehdinamisigha imza qoymighan. (Erkin)
Munasiwetlik maqalilar
- Tarim deryasi süyining bulghinishi köp miqdardiki béliqlarning ölüshini keltürüp chiqardi
- Uyghur élidiki bir su ambirida suning bulghinishi sewebidin 150 tonna béliq ölgen
- Bulghan'ghan su Uyghur élide 5 milyondin köp kishige tehdit bolmaqta
- Uyghur yéza nopusi ichide 6 milyon'gha yéqin kishining ichidighan süyi bixeter emes