Bishkekte merkiziy asiya döletliri ittipaqini qurush mesilisi muzakire qilindi
2007.11.18
Qirghizistan uchur agéntliqlirining xewer qilishiche, buningdin bir qanche kün ilgiri bishkektiki bir qisim siyasiy erbablar we alimlar qazaqistan prézidénti nursultan nazarbayéf otturigha qoyghan merkiziy asiya döletliri ittipaqini qurush idiyisini muzakire qilghan bolup, buninggha qazaqistanning qirghizistanda turushluq bash elchisi ömür uzaq özbékofmu qatniship, pikir bayan qilghan.
Düglek üstel tüsini alghan mezkur söhbette qazaqistan elchisi merkiziy asiya döletliri ittipaqini qurushning tüp nishanining merkiziy asiyada yashighuchi xelqler we döletlerning ehwalining yaxshilinishini ilgiri sürüsh hemde tinch tereqqiyatni kapaletke ige qilip, inaq qoshnidarchiliq munasiwetlirini kücheytish ikenlikini tekitligen.
Bu yighinda birdek halda qirghizistan bilen qazaqistanning merkiziy asiya döletliri ittipaqigha qatnishishqa teyyar ikenliki mu'eyyenleshtürülgen bolsimu. Biraq, hazirghiche bashqa döletler téxi éniq bir meydanini ipade qilmighan, qirghizistan siyasetchiler birleshmisining bashliqi nur otanof buning sewebliri heqqide toxtilip, buningdiki sewebning asasliq mezkur ittipaqni qurushqa munasiwetlik birdek qollashqa érishilgen köz qarashning bolmighanliqi ikenlikini tekitligen. U, buning üchün iqtisadni birinchi orun'gha qoyushni otturigha qoyghan.
Tehlilchilerning qarishiche, özbékistan bilen qazaqistan arisidiki bezi ixtilaplar bolupmu, özbékistan merkiziy asiya rayonidiki rehbiriy döletlik salahiyetke bolghan intilishi tüpeylidin iqtisadiy tereqqiyati téz éship, dunyaning diqqitige érishiwatqan qazaqistanning rayonda rehbiriy döletlik orun'gha ötüshini xalimighanliqi tüpeylidin nazarbayéwning bu idiyisige raziliq bildürmigen bolushi mumkin.
Nöwette, nazarbayéf merkiziy asiya döletliri birliship bir ittipaqqa aylan'ghanda bixeterlik we iqtisadiy tereqqiyat jehettin algha basidighanliqini sherhiligen idi. 17-18-Künliri bolsa, barliq türkiy döletliri wekilliri bakugha toplinip, birlishishning bashqiche yollirini muzakire qilghan. (Ümidwar)
Munasiwetlik maqalilar
- Ezerbeyjanda türkiy döletlirining qérindashliq qurultiyi chaqirildi
- Ottura asiya döletliri térrorgha qarshi küreshtin paydilinip öktichilerni basturmasliqi kérek
- Merkizi asiya iqtisadi hemkarliq gewdisige eza döletlerning bash ministirliri düshenbide uchrashti
- Xitay : ottura asiya bashliqlar yighini "bölgünchilik" we énérgiye mesilisini muzakire qilidu
- Özbékistan -rusiye bixeterlik da'iriliri dawamliq pütüshti
- Xitay ottura asiyada asasliq rolchi süpitide meydan'gha kelmekte
- Nazarbayéf merkiziy asiya döletliri ittipaqi qurushni yene teshebbus qildi
- Rusiye, nezerbayifning ottura asiya iqtsadiy ittipaqi pilanigha soghaq mu'amile qildi
- Qirghizistan prézidéntining kélishtürgüchi wekili xitay kömürchilik karxanilirini eyiblidi
- Xitay herbiy da'iriliri rusiye-xitay birleshme manéwirgha qatnashqanlarni mukapatlidi
Köp körülgen xewerler
RFA
- Erkin asiya radiyosi Uyghur bölümi: xitayning Uyghurlar üstidiki shepqetsiz hökümranliqining zulmetlirini yérip ötküchi nur
- En'gliye hökümiti Uyghur qulluq emgiki sewebidin xitayda ishlen'gen küntaxtilarni chekleydighanliqini élan qildi
- Gérmaniyening eng chong ximiye sana'iti shirkiti qattiq eyibleshlerdin kéyin Uyghur rayonidin ayrilghanliqini élan qildi
- Xitay hökümiti amérika bilen xitay arisidiki soda urushining aqiwitidin qattiq endishe qilmaqta
- Uyghur kishilik hoquq qurulushi xelq'araliq méhmanxana zenjirlirining Uyghur rayonida kéngiyiwatqanliqini eyiblep doklat élan qildi