Қирғистанда наразлиқ билдүргүчиләрниң һәркити давамлашмақта


2005.02.25

Америка бирләшмә агентлиқиниң , қирғизистандики бир наразилиқ билдүргүчиниң сөзини нәқил кәлтүрүшичә, наразилиқ билдүргүчиләр пайтәхт бешкәккә қошун киргүзүшкә тәйярлиқ көриватқан болуп, улар һөкүмәттин һәқиқәт тәләп қилиш билән биргә, һөкүмәтниң дәрһал өктичи паалийәтчи җапарофниң сайлам қатнишиш һоқуқини әслигә кәлтүрүшни тәләп қилидикән.

Америка бирләшмә агентлиқиниң хәвиридә йәнә көрситилишичә, йеқинқи бир нәччә күндин бери қирғизистандики бир қанчә мүстәқил басма завутларниң ток йоллири кесивитилгән, мәзкүр завутлар бу ишниң һөкүмәт тәрипидин елип берилғанлиқини билдүргән.

Хәлқара кишилик һоқуқ тәшкилатиниң " әркинлик сарийи" тәрипидин бешкәктә ечилған нәшрият орниниң електир сестимисиму үзүветилгән болуп, һөкүмәтниң бу һәқтә көрсәткән бана сәвәплири қайил қиларлиқ әмәс икән.

Бу мунасивәт билән биз, "әркинлик сарийи" ниң бешкәктә турушлуқ иш беҗириш оргининиң нәширият вә басма завутиниң мәсули майкестоң әпәндини зиярәт қилдуқ. У бу һәқтә мундақ деди:

"Мунасивәтлик органларниң көрситишичә, биздә техникилиқ мәсилиләр көрүлгәнмиш. Бирақ биз ток идариси тәрипидин тәстиқланған хизмәт лаһийиси бойичә иш елип бериватимиз. Биз барлиқ интизам - түзүмләргә әмәл қилип, қирғизистан қанунлири бойичә иш елип бериватимиз, шуңа биз "силәрдә мәсилә көрүлди" дегән баһанә билән токни кесивитишни пүтүнләй хата дәп қараймиз. Биз пәқәт бир басма завути болғанлиқимиз үчүн кимниң бу йәргә келип гезит - жорнал бастуришидин қәти нәзәр, биз һәммисини қизғин қарши алимиз, мәйли һөкүмәтниң гезит - жорнили болсун мәйли өктичи тәшкилатларниң болсун. Шуңа бизниң токимизни тосап хизмитимизни тохтитип қоюш анчә һәқлиқ болмиди".

Мәлум болушичә " әркинлик сарийи" ниң қирғизистанда турушлуқ нәширяти өктичиләр авазини көпрәк аңлитидиған гезит нәшир қилидикән

Қирғизистанда 2 -айниң ахири парламент сайлими, 10 - айда болса президент сайлими өткүзүлмәкчи. Сайламниң адил вә һәқиқи елип берилишини тәләп қиливатқан өктичиләр болса зор көләмлик аммиви инқилаб қозғап, һазирқи һакимйәтни өзгәртиш һәркәтлирини елип бармақта.

Қирғизистан президенти ақайеф, сабиқ совет иттипақи парчилинип, қирғизистан мустәқил болғандин кейин тәхткә чиққан вә һазирға қәдәр 10 нәччә йилдин буян һакимийәт йүргүзүп келиватқан президент һесаблиниду.

Америка һавайи шитатиниң "асия - тенч окян мәркизи" ниң , сабиқ русийә тәтқиқатчиси асизиән ,қирғизистан вә башқа оттура асия дөләтлириниң демократик һәрикити һәққидә тохтилип мундақ дәйду.

"Омумән қилип ейтқанда оттура асия һакимйәтчилири, сабиқ совет иттипақида қозғалған наразилиқ авазлиридин қаттиқ чөчимәктә. Бу наразилиқ һәрикәтлири гирузийидә вә украинийидә қозғалған болуп, қирғизистандики өктичиләр көп қетим намайиш вә наразлиқ һәркәтлири елип барди. Шуңа кишиләр нәзирини оттура асиядики дөләтләргә йөткиди вә у йәрдә демократийә һәмдә әркинликни мәйданға кәлтүрүш керәкликини һис қилишти. Шуңа мениңчә оттура асия дөләтлириниң рәһбәрлири бу дөләтләрдә әркинлик вә димократийә сияситини йолға қоюши керәк. Әгәр ундақ болмайдикән бу дөләтләрдә наразлиқ һәркәтлири һәтта униңдинму еғир болған һөкүмәткә қарши һәркәтләргә тохтимастин елип берилиши мумкин".

Бу һәқтә зияритимизниң қобул қилған, " америка азадлиқ радиоси" ниң бешкәктә турушлуқ шөбисиниң мудири қия молда қасимоф әпәндиму, бир нәччә күндин бери нарин областидики қошқар йезисида бешкәккә вә хитайға қарап маңидиған муһим қатнаш йоли 5000 ға йеқин нарзалиқ билдүргүчиләр тәрипидин қамал қилинғанлиқини билдүрди.

У сөзидә йәнә, гәрчә сайлам намзати җапароф өзиниң сайламға қатнишиш салаһитиниң елип ташланғанлиқиға наразлиқ билдүрүп, қирғизистан али сот мәһкимисигә әрз сунған болсиму, бирақ униң бу әрзи сот тәрипидин рәт қилинғанлиқини билдүрди.

Қия молда қасимофниң ейтишичә, әгәр һөкүмәт наразилиқ билдүргүчләрниң тәләплиригә мушундақ писәнт қилмаслиқтәк позитсийисини давамлаштурса, қирғизистандики наразилиқ һәркәтлири йәнила давамлишиши мумкин икән .

Алдинқи йилиниң ахири, сабиқ совет иттипақиға тәвә болған гирозийидә "әтиргүл инқилаби" , өткән йилиниң ахири окраинийидә " сериқ рәң инқилаби" партлиған болуп, зор көләмдә елип берилған бу икки қетимлиқ хәлқ инқилаби вә бу қетим қирғизистанда партилған аммивий наразлиқ һәркити қирғизистан өктичилириниң " әмди қирғизистанда тенчлиқ йоли билән кона һакимйәтни аяқлаштуруш вақти пишшип йетилди" дигән хуласини чиқиришиға йол ачқан. (Әқидә)

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.