Qirghizistandiki siyasiy dawalghush, xitay- qirghizistan sodisigha tesir yetküzdi
2005.04.28
Qirghizistan prézidénti esqer aqayéfning aghdurulush weqesidin kiyin kélip chiqqan siyasiy dolqun sewebidin, xitay bilen qirghizistan arisidiki soda miqdari téz töwenlidi.
Xitay xewer torining peyshenbe künidiki xewiridin ashkarilinishiche, ikki dölet arisidiki asasliq chégra éghizi bolghan torghat chégrisidin ötken mallarning soda sommisi bu yilning aldinqi töt éyida 20 milyon 730 ming dollar bolghan. Bu, ötken yili oxshash waqittikidin 43٪ ke yéqin töwenlep ketken. Bolupmu, kiyin- kéchek we rext ékisporti eng chong tesirge uchrighan.
Torghat tekshürüsh ponkitidiki emeldarlar, ikki dölet otturisidiki soda miqtarining töwenlep kétishige asasliqi qirghizistan tamozhna da'irilirining adem almashturushi we tamozhna siyasitining özgirishining sewebchi boliwatqanliqini, buningdin sirt, nurghun sodigerlerning qirghizistan weziyitining muqimlishishini kütüwatqanliqini bildürgen.
Biraq, bir qisim ottura asiya ishliri küzetküchiliri, qirghizistandiki siyasiy özgirishtin kéyin textke chiqqan yéngi qirghiz rehberlirining xitay bilen bolghan soda we siyasiy munasiwetlerde sabiq prézidént esqer aqayéfdek qizghin bolmaywatqanliqini bildürmekte.
27 - Mart küni qirghizistandiki narazi bolghan xelq 15 yil hakimiyet yürgüzgen sabiq prézidént esqer aqayéfni aghdurup tashlighan idi. Qirghizistandiki öktichiler, esqer aqayéfning xitaygha köp yol qoyghanliqini tenqidlimekte.
Ikki döletning herbiy alaqisi 2001 - yili aprilda yüz bergen ikki dölet ayropilanining soqulush weqesidin kéyin toxtap qalghandin kéyin, amérika- xitay ötküzgen üchinchi qétimliq dölet mudapi'e söhbiti bolup hésablinidu. (Arzu)