خىتاي خەلق قۇرۇلتىيى تاجىكىستان بىلەن تۈزگەن تېررورچىلىققا قارشى كېلىشىمنى ماقۇللىدى
2004.10.28
ئامېرىكا بىرلەشمە ئاخبارات ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، خىتاينىڭ مۇئاۋىن تاشقى ئىشلار مىنىستىرى جۇۋ ۋىنجۇڭ خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئەزالىرىغا "دۆلەت بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن، ئوتتۇرا ئاسىيا دۆلەتلىرى بىلەن ئۈچ خىل كۈچلەرگە قارشى ھەمكارلىقنى كۈچەيتىش ئىنتايىن مۇھىم ۋەزىپە "دەپ بىلدۈرگەن. ئۇ يەنە " ئۇيغۇرلارنىڭ مۇستەقىللىق ھەرىكىتى خىتاي ۋە ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ئەڭ چوڭ تەھدىد " دەپ كۆرسەتكەن.
كېلىشىمگە ئاساسەن، ئىككى دۆلەت ساقچى دائىرىلىرى مۇناسىۋەتلىك دىلولارنى بىرلىكتە رازۋېتكا قىلىدىكەن، قەرەرلىك ئۇچرۇشىدىكەن، شۇنداقلا ئۇچۇر ئالماشتۇرۇش ۋە تېخنىكا جەھەتتىن ھەمكارلىشىش سىستېمىسىنى قۇرۇپ چىقىدىكەن. بۇ كېلىشىم يەنە، خىتاي ساقچىلىرىنىڭ تاجىكىستاندىكى ئۇيغۇر مۇستەقىللىق ھەرىكەتلىرىنى باستۇرىشىغا يول ئېچىپ بېرىدىكەن.
خىتاي ھۆكۈمىتى 2001 - يىلى ئوتتۇرا ئاسىيادىكى تۆت دۆلەت بىلەن بۇ خىل كېلىشىملەرنى ئىمزالىغان. خىتاي خەلق قۇرۇلتىيى تاجىكىستاندىن باشقا دۆلەتلەر بىلەن تۈزگەن كېلىشىملەرنى ئاللىبۇرۇن ماقۇللىغان ئىدى.
خىتاي ھۆكۈمىتى گەرچە ئۇيغۇر مىللىي مۇستەقىلچىلىرىنى تېررورچىلىققا چېتىپ كېلىۋاتقان بولسىمۇ، بىراق كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ تېررورچىلىققا قارشى كۆرەشتىن پايدىلىنىپ، ئۇيغۇر ئېلىگە بولغان كونتروللۇقىنى كۈچەيتىشكە ۋە ئۆز سىياسىي- ئىقتىسادىي ھوقوقىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىش ئۈچۈن تېرىشىۋاتقان تىنچلىقپەرۋەر ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشقا ئۇرۇنىۋاتقانلىقىنى بىلدۈرمەكتە. (ئارزۇ)
مۇناسىۋەتلىك ماقالىلار
- ئىسمايىل تىلىۋالدى شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىدە پاكىستان دائىرىلىرىگە رەھمەت ئېيتتى
- قازاقىستان خىتاي بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىنى كۈچەيتىشكە ۋەدە بەردى
- رۇسىيە، خىتاي ۋە ھىندىستاننىڭ تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىرى ئالمائاتادا ئۇچراشتى
- رۇسىيە ۋە قازاقىستان، ئۇيغۇر ئېلىدە يۇقىرى پەن تېخنىكا تۈرلىرى بويىچە ھەمكارلىق ئېلىپ بېرىشنى تەشەببۇس قىلماقتا
- ئوتتۇرا ئاسىيا ھەمكارلىق تەشكىلاتىنىڭ باشلىقلار يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى
- رۇسىيە تاجىكىستاندا ھەربىي بازا قۇردى