Statistika: musulman ayalliri islam dinigha sadiq bolush asasida téximu köp hoquqqa érishishni xalaydu


2006.06.12

Amérika galup teshkilatining ötken bir yil ichide dunyadiki 8 musulman dölitide élip barghan tekshürüsh doklatigha qarighanda, köp qisim musulman ayalliri gherb elliridiki ayallar behriman boluwatqan her xil erkinliklerdin behrimen bolushni xalaydiken. Buning bilen bir waqitta ular yene, buni islam dinigha sadiq bolush we exlaq qimmetliri asasida élip bérish kérek dep qaraydiken. Mezkur shirket bu ray sinash tekshürüshini ötken yili 8‏- ayda bashlap, türkiye, se'udiy erebistan, pakistan, iran, misir, i'ordaniye, marakesh we liwan qatarliq 8 döletning her biride 1000 gha yéqin musulman er we ayallirini ziyaret qilghan hemde ulardin islam dini, erkinlik, ayallarning hoquqigha a'it bir yürüsh su'allarni sorighan.

Musulman ayalliridiki ümid we nepret

Galup teshkilati bu munasiwet bilen 6‏- iyun küni amérika paytexti washin'gtonda axbarat élan qilish yighini uyushturup, ötken bir yil ichide musulman döletliride élip barghan bu tekshürüsh doklatining netijisini élan qildi. Mezkur teshkilatning musulmanlar ishlirigha a'it bölümning dériktori daliya mogahéd bu heqte bergen bayanatida, bu tekshürüshke qatnashqan köp qisim musulmanlarning gherbning téxnikisi, siyasiy erkinliki we er-ayallar barawerlikige hewes qilidighanliqini bildürdi:

"Biz tekshürüsh élip barghan her bir musulman dölitidiki köp qisim musulman ayalliri, özlirini héchqandaq tesirge uchrimighan ehwalda saylash hoquqigha ige bolushi kérek dep qaraydiken. Ular yene, öz aldigha sirtta xizmet qilish, xalighan xizmetliride ishlesh hetta hökümet orunlirida yétekchi orun'gha ötüsh qatarliq hoquqlirining bolushini xalaydiken".

Buning bilen bir waqitta yene, ray sinash tekshürüshige qatnashqan erler we ayallar her ikkilisila diniy étiqad we exlaq qimmitini, islam dini jem'iyitining tereqqiyatida muhim rol oynaydu dep qarighan. Shundaqla ulardin gherb ellirining némisige eng öch? dep sorighanda, ular hemmidin awwal gherb elliridiki "exlaqsizliq, qalaymiqan jinsiy alaqe we shehwaniyliq" ehwalliridin nepretlinidighanliqini bildürgen. Daliya mogahéd xanim mundaq deydu:

"Musulman ayalliri amérika we gherb elliridiki ayallarning erler bilen bolghan barawerlik jehettiki imtiyazlirigha qiziqidu-yu, emma ulardiki melum medeniyet chékinishini yaqturmaydu".

Musulmanlar jem'iyitidiki eng yaqturmaydighan ish

Mogahéd xanimning bildürüshiche, ray sinash tekshürüshide yene, musulman ayalliri we erliridin musulman jem'iyitide némini eng yaqturmaydighanliqimu soralghan. Bu su'algha jawaben köp qisim musulman ayalliri chiriklik, diniy esebiylik we musulmanlar arisidiki ittipaqsizliq ehwallirini eng yaqturmaydighanliqini bildürgen. Lékin ular buninggha er -ayallarning barawerlik mesilisini kirgüzmigen. Bu heqte toxtalghan mogahéd xanim mundaq deydu:

"Belkim bu döletlerning köp qismida jinsiy barawerlik mesilisi aldinqi muhim orunda turidu deydighan chüshenche bolmisa kérek. Ularning neziride iqtisad we siyasiy erkinlikke oxshash bashqa mesililer aldinqi orunda turushi mumkin".

Xelqning awazini anglitishta muhim ehmiyetke ige

Galup teshkilati 70 yildin buyan insanlar tebi'iti we herikiti üstidin tetqiqat élip barghan bolup, bu teshkilat mutexessisliri bolsa memuriy bashqurush, iqtisad, pisxologiye we jem'iyetshunasliq saheliri boyiche közge körünerlik alimlardur. Bu orun musulman döletliride élip barghan bu ray sinash tekshürüshini bu yilmu yene dawamlashturmaqchi.

Galup teshkilatining statistika ishlirigha mes'ul dériktori frenk nyuport bu xildiki ray sinash tekshürüshlirining xelqning awazini anglitishta muhim ehmiyetke ige ikenlikini bildürdi.

"Hemmidin zörür bolghini, adettiki xelqning awazini anglitish. Dunyadiki siyasiy rehberler dawamliq özlirining awazlirini anglitip kéliwatidu. Mana mushundaq addiy puqralarning awazinimu anglitip turush kérek hemde bu, pütün jem'iyetke we rehberlerning qarar chiqirishigha tesir körsitelishi kérek".

Galup teshkilati amérikiliq doktur jorj galupning namida 1935‏- yili tesis qilin'ghan bolup, hazir bu organning 2000 din köp xadimi bar hemde dunyaning her qaysi jayliridin bolup 40 nechche ishxanisi bar. (Peride)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.