Nezerbayif: qazaqistan yadro istansisi qurushi kérek


2007.04.10

nazarbayef.jpg
2005 ‏- Yili 5 - dékabir küni qazaqistan prézidént saylimining netijisi resmiy élan qilin'ghandin kéyin, prézidéntliqqa qayta saylan'ghan nursultan nazarbayéf qollighuchiliri bilen. AFP

Qazaqistan prézidéntining, qazaq téléwiziyiside siyasiy analizchilar bilen ötküzgen söhbitide, qazaqistandiki siyasiy we iqtisadiy tereqqiyat shundaqla milliy we xelq'ara mesililer heqqide öz köz qarashlirini bayan qilip, qazaqistanning yadro énérgiyisige ige bolushi kéreklikini otturigha qoyushi, gherb döletlirining diqqitini qozghidi.

Prézidént nezerbayif bu söhbette, qazaqistan énérgiye üchün yadro istansisi qurushi kérek dégen. Nurghun kishilerning mol teb'iy gaz we kömür zapisigha ige qazaqistanning yadro énérgiyisige néme éhtiyaji bar dep sorishi mumkinlikini eskertken prézidént nezerbayif, "birinchidin, teb'iy gazni dölet ichide ishlitishtin xelq'ara bazarda sétish téximu paydiliq bir ish. Ikkinchidin, elwette biz nahayiti mol kömür zapisigha ige. Lékin uzun muddette kömür muhitqa ziyanliq bir énérgiye maddisi dep tonilishi mumkin. Bizning köp miqdarda kömür ishlitishimiz xelq'ara jama'etning naraziliqini qozghishi mumkin", dégen.

Söhbette, yadro énérgiyisi mesiliside qazaqsitanning yéterlik tejiribige ige ikenlikini tekitligen prézidént nezerbayif, qazaqistan dunyadiki eng köp uran zapisigha ige bolghan bir dölet hésablinidu, dep körsetken.

Bayanatida, qazaqistanning iqtisadi tereqqiyati üstidimu toxtalghan nezerbayif, nöwettiki nishanining qazaqistanni iqtisadiy jehettin dunyadiki aldinqi 50 dölet arisigha kirgüzüsh ikenlikini bildürüp 2002 ‏- yili "qazaqistanda iqtisadiy jehettin dölet yardimige mohtaj kishilerning sani 1 milyon 2 ming kishi idi. Bu yil bu kishilerning sani 320 ming, 340 ming kishige chüshüp qalghan. Démek dölet yardimige mohtaj kishiler töt hesse azayghan" dégen. Qazaqistandiki milletler otturisidiki munasiwetler üstide toxtalghan prézidént nezerbayif, yéqinda qazaqistanda qazaqlar bilen chichenler otturisida, ikki yézida yüz bergen toqunushlarni jinayi heriket dep körsetti. U, qazaqistanda milletler otturisida düshmenlik we nepret peyda qilidighan kishilerning choqum jawabkarliqqa tartilidighanliqini bildürdi.

Qazaqistan prézidénti, qazaqistan téléwiziyisidiki bayanatida, ottura asiya döletliri ittipaqi qurush idiyisidin téxi waz kechmigenlikini, qazaqistan bilen ottura asiya döletliri otturisida bir ittipaqning qurulidighanliqigha ishinidighanliqini tekitlidi.

Bayanatida, qazaqistanning siyasiy muqimliqni qoghdash üchün éhtiyatchan bir siyaset élip bérishi kéreklikini tekitligen nezerbayif, "sherqte xitay, shimalda rusiye we jenubimizgha islam dunyasi jaylashqan. Démokratik islahat mesiliside bu rayonlarda jiddiy bir heriket mewjut emes. Ular özlirining ichki weziyitige qarap yol tutmaqta. Bizmu bu mesilide shundaq oylishimiz kérek" dégen.

Roytris agéntliqining xewer qilishiche, nezerbayif, sabiq sowét jumhuriyetliridiki siyasiy krizislarni bulupmu, ukra'iniyidiki siyasiy özgirishni misal qilip körsitip, özining qazaqistanda élip bériwatqan qattiq qol siyasitini aqlap, uni qazaqistandiki siyasiy muqimliqning dawamlishishida muhim rol oynawatqan amil qilip, körsetken. (Qanat)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.