Sersanbayéfning ölümi qazaqistanda siyasi boran - chapqun chiqardi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki melumati
• Download story audio

15-Féwral küni altunbék sersanbayéfning depne murasimigha qatnashqan kishiler, uning resimini kötürüshüp turmaqta. AFP

Qazaqistan naghiz aqyol partiyisining rehbiri altunbék sersanbayéfning öltürülüsh weqesi qazaqistan prézidénti nazarbayéfning etrapidiki kishiler, parlamént emeldarliri we nazarbayéfning köy'oghli rahet aliyéf bilen qizi darigha nazarbayéwalargha bérip chétildi. Bu weqening öktichiler bilen nazarbayéf hökümiti otturisida jiddiy sürkilishke yol échip, qazaqistanda ukra'iniye pasunidiki renglik inqilabni keltürüp chiqirish mumkinchiliki yoq emes, dep qaralmaqta.

Metbu'atlardiki melumatlar

Öktichi gézitler peyshenbe küni prézidént nazarbayéfning chong qizi darigha nazarbayéwa we uning éri rahet aliyéflarni sersanbayéfning 11 - féwralda öltürülüsh weqesi bilen alaqisi bar, dep eyiblidi.

Qazaqistanda chiqidighan "ayna" heptilik géziti peyshenbe künki sanining bash bétige "u kishi rahet aliyéf" dep mawzu qoyghan. "Ayna" heptilik gézitining qazaqistan dölet xewpsizlik komitétida xizmet qilghan yuqiri derijilik bir emeldarning sözini neqil keltürüshiche, qatilni rahet aliyéf küshkürtken bolushi mumkin.

Rus tilida chiqidighan "swoboda slowa" géziti rahet aliyéf bilen darigha nazarbayéwaning sersanbayéfqa nisbeten "shexsiy öchmenliki" bar, dep yazdi. Darigha nazarbayéwa öz nöwitide qazaqistan asar partiyisining rehbiri, qazaqistan parlamént ezasi we metbu'at dokari bolush bilen birge, éri rahet aliyéf nazarbayéf hökümitining mu'awin tashqi ishlar ministiri idi.

"Swoboda slowa" géziti, darighalar "sersanbayéf jinayiti" bilen alaqisi yoqliqini ispatlishi we "oxshimighan köz qarashtiki siyasetchiler we axbarat wastilirini jazalashni toxtitishi kérek" deydu.

Qazaqistan hökümiti ichidiki inkaslar

Altunbék sersanbayéfning jesiti 12 - féwral küni almata sheher sirtidiki bir kocha yaqisida bayqalghandin kéyin, öktichi partiyiler hökümetni bu weqening arqisida qoli bar, dep eyibligen.

Amérika elchixanisi sersanbayéfni "biz hemkarlishishni xalaydighan kishi idi" dep bayanat élan qilghan. Emma nazarbayéf hökümiti öktichilerning tenqidini ret qilish bilen birge ularni "isyan kötirishke jama'et pikiri teyyarlash" bilen eyibligen idi.

Saqchilar chashenbe küni qazaqistan dölet bixeterlik ministirliqining 5 neper xadimi bilen qazaqistan parlaménti yuqiri palatasining memuri bashqarma mudiri érjan utanbayéfni weqe bilen chétishliqi bar, dep qolgha aldi. Bu weqe munasiwti bilen qazaqistan dölet bixeterlik idarisining bashliqi nartay dutbayéf charshenbe küni istipa bergen bolsimu, emma öktichilerning hujumi dutbayéfning istipasi bilen toxtimidi.

Öktichiler we heriketlirining tesiri

Qazaqistan adalet ittipaqining rehbiri jarmaqan tuyaqbayéf, utanbayéfning qolgha élinish weqesi bu siyasiy jinayetning yip uchi yuqiri derijilik organlarghiche tutushidighanliqini ispatlidi, deydu. U, qazaqistan parlaménti yuqiri palatasining re'isi nurtay abikayéfning derhal istipa bérishini telep qilip, chünki bu ish utanbayéfning qolidin kelmeydu, dep tekitligen. Öktichilerning yene bir rehbiri oraz jandosof " biz abikayéf derhal ispa bérishi kérek, dep qaraymiz. Chünki uning tekshürüshke biwaste yaki wasitiliq tesir körsitish küchi bar" deydu.

Öktichilerning hujumi aldida darigha nazarbayéwa özini aqlash teripige ötti. Birleshme axbarat agéntliqining xewer qilishiche, u peyshenbe küni sersanbayéf weqesini " tesir küchi nahayiti zor küchler" teripidin élip bérilghan prézidéntqa "ishenchsizlik peyda qilish üchün meqsetlik pilanlan'ghan weqe" dep atighan. Emma u "tesir küchi zor bu küchler" ning ismini atimidi. Darigha nazarbayéwa, "bu küchlerning meqsiti dölette qalaymiqanchiliq peyda qilish, prézidént we uning hökümitini jem'iyet bixeterlikini qoghdashta charisiz ehwalgha chüshürüp qoyush" deydu.

Azraq tarix

2001 - Yili qazaqistan hökümitidiki sersanbayéfni qollaydighan bezi emeldarlar rahet aliyéfning siyasiy islahat élip bérish pilanini nazarbayéfgha sun'ghan. Emma nazarbayéf, aliyéfni qazaqistanning wi'anadiki bash elchisi qilip yolgha sélish bilen birge aliyéfning pilanini qollighan emeldarlarni wezipisidin élip tashlighan. Sersanbayéfning shu qatarda wezipisi töwenlitilgen idi. Shu chaghda wezipisidin élip tashlan'ghan emeldarlar hazir qazaqistandiki öktichi küchlerning yadrosini teshkil qilmaqta.

Sersanbayéfning ölümi öktichi rehberlerning 3 ay ichide 2 - qétim öltürülüsh weqesi bolup hésablinidu. 2005 - Yili 11 - ayda almata oblastining walisi, qazaqistan jiddiy halet ministirliqining ministiri zamanbék nurqadilofning jesidi a'iliside tépilghan. Emma da'iriler uning ölümini "u özini öltürüwalghan " dep élan qildi. Prézidént nazarbayéf, 16 yildin béri qazaqistan'gha rehberlik qilip kelmekte. Emma u yéqinqi yillardin béri, diktaturluqqa yüzlenmekte, dep eyiblinishke bashlidi. Bu qétim " sersanbayéf weqesi" uning üchün hoquqini saqlap qélish - qalalmasliqidiki bir sinaq bolup qélishi mumkin. (Erkin)