Қазақистан президенти америкини зиярәт қилмақчи

Америкида чиқидиған вашингтон почтиси гезитиниң хәвәр қилишичә, қазақистан президенти нурсултан нәзәрбайеф сентәбир ейиниң ахирлирида президент бушниң тәклипи билән америкини зиярәт қилидикән.

Буш һөкүмитиниң назарбайефни тәклип қилиши кишилик һоқуқ тәшкилатлириниң тәнқидкә учримақта

Кишилик һоқуқ тәшкилатири һәмдә нурғунлиған сиясий мулаһизичиләр президент бушниң, назарбайефни ақсарайға тәклип қилғанлиқини тәнқид қилмақта. Уларниң ейтишичә, техи бир нәччә һәптә бурун чәтәл дөләт хадимлири арисидики чирикликкә қарши уруш башлитип, уни америкиниң миллий бихәтәрлики үчүн тәһдит дәп көрсәткән һәмдә демократийини илгири сүрүшни өзиниң улуғвар нишани қилип бекиткән америка президенти җурҗ бушниң, қазақистан президенти нур султан назарбайефни америкиға тәклип қилиши, буш һөкүмитиниң сәмимийити һәққидә суал пәйда қилмақта.

Әлвәттә, қазақистан президенти, буш һөкүмити тәрипидин ақсарайға тәклип қилинған тунҗи муназирилик дөләт башлиқи әмәс. Бу йил април ейида, талаш-тартишларға сәвәб болған бир сайламда әзәрбәйҗан президент вәзиписигә сайланған илһам әлийиф ақсарайға тәклип қилинған иди. Лекин хәвәрләргә қариғанда, болупму қазақистан президенти нур султан назарбайеф ақсарай тәрипидин алаһидә қизғин қарши елинмақта икән.

Вәһаләнки америка һөкүмити өзи январ ейида нурсултан назарбайефни бир парихорлуқ делоси түпәйлидин сотқа тартишқа тәйярлинватиду. Һөкүмәт америкилиқ бир банкерни 1990‏- йиллирида қазақистанниң нефит содиси үстидә һакимийәт қуруш үчүн, қазақистан даирилиригә пари бәргән дәп әйблимәктә. Мәзкур банкер бу җинайти түпәйлидин түрмигә ташлиниши мумкин, әмма назарбайеф техи рәсими әйибләнмигән. .

Буш һөкүмитиниң назарбайефни тәклип қилиши қазақистан өктичилириниң тәнқидкә учримақта

Вашингтон почтиси гезитиниң билдүрүшичә, қазақистандики сиясий өктичиләр, президент бушниң, назарбайефни америкиға тәклип қилғанлиқиға қаттиқ наразилиқ билдүргән. Президент бушниң назарбайефни ақсарайға тәклип қилипла қалмай уни майиндики аилә дачисида күтүдиғанлиқи уларни техиму ғәзәпләндүрмәктә. Америка һөкүмити техи қазақистан президентиниң америка зияритини очуқ елан қилмиди. Әмма президент бушниң дадиси сабиқ америка президенти бушниң баянатчиси там причәт, назарбайефниң америка зиярити җәрянида буш аилисиниң майиндики дачисида меһман болидиғанлиқини ениқлиди.

Қазқистандики сиясий өктичиләрниң ейтишичә, 1990‏- йилидин бери қазақистанда һөкүмранлиқ қиливатқан нур султан назарбайеф һөкүмити өктичи сиясий партийиләрниң паалийитини чәкләп яки уларни әнгә елишни рәт қилған. Һөкүмәтни тәнқид қилған пүтүн гезит-җорналларни чәкләп, кишилик һоқуқ тәшкилатлириниң паалийәтлиригә тосқунлуқ қилимақта. Һазирғичә қазақистанда икки атақлиқ сиясий өктичи наһайити гуманлиқ усулда өлтүрүлгән.

Уларниң дейишичә, бундақ бир әһвалда қазақистанда чирикликниң символи болған назарбайефни ақсарайға тәклип қилиш, қазақистан хәлқиғә хата сигнал әвәтидикән.

Буш һөкүмити бу ишта өзини ақлимақта

Лекин президент буш һөкүмити вә һөкүмәткә йеқин әбаплар назарбайефни, америкиға дүшмән диктаторлар һөкүмранлиқ қиливатқан бир райондики дост вә мөтидил бир рәһбәр дәп қаримақта. Улар, назарбайефниң хәлқарада өз етибарини қандақ тикләйдиғанлиқини яхши билидиғанлиқини тәкитләп, қазақситан президентиниң һөкүмәт ичидики чирикликни бир тәрәп қилидиғанлиқиға ишиндиғанлиқини, йеқинда қазақистан һөкүмитиниң назарбайефниң буйруқи билән чирикликкә қарши кәң көләмлик бир һәрикәт елип барғанлиқини вә һәрикәт нәтиҗисидә нурғунлиған оттура дәриҗилик һөкүмәт хадиминиң қолға елинғанлиқини билдүрүп, назарбайефни ақлашқа һәмдә президент бушниң уни ақсарайға тәклип қилғанлиқиниң тоғра бир тәшәббус икәнликини испатлашқа тиришмақта.

Әмма, америкидики йәнә нурғунлиған сиясий мулаһизичиләр һәмдә кишилик һоқуқ тәшкилатлири, қазақистандики сиясий өктичиләргә охшашла, президент бушниң назарбайефни ақсарайға тәклип қилғанлиқини тәнқид қилип, америка һөкүмитиниң назарбайефқа охшаш мутидил вә дост дектаторларни ақсарайға тәклип қилиши, буш һөкүмитиниң диктаторларға қарши туруп, демократийини тикләш тоғрисидики сәмимийитигә даш чүшүрүп, бу һәқтики паалийәт вә тиришчанлиқини бәрбад қилиду, дейишмәктә. (Қанат)