Béshkekte naraziliq heriketliri dawamlishiwatidu


2006.11.03

Qirghizistanda öktichi siyasiy guruppilarning prézidént baqiyif hökümitige qarshi bashlatqan naraziliq herikiti dawamlishiwatidu.

Amérika birleshme agéntliqining xewer qilishiche, 11‏- ayning 2‏- küni qirghizistanning paytexti béshkek shehiride élip bérilghan naraziliq namayishigha 30000 etrapida adem qatnashqan bolup, bu qirghizistan musteqilliqini élan qilghandin béri bu dölette élip bérilghan eng chong namayish hésablinidiken.

Gerche namayishchilarning köpinchisi tarqilip ketken bolsimu, emma 5000 etrapida namayishchi béshkek shehirining chong meydanida chédirlar qurup naraziliq herikitini dawamlashturuwatidu.

Qirghizistanning paytexti béshkekte dawamlishiwatqan naraziliq heriketliri sheher ahalisi ichide qattiq teshwish peyda qilghan bolup, ular 2005‏- yili mart éyidiki weqelerning qayta yüz bérip qilishidin endishe qilmaqta. Köpchilikke melum bolghandek, esqer aqayif hakimiyitining aghdurulushigha seweb bolghan namayishlardin kéyin, béshkek shehiride qattiq bulang-talash yüz bergen idi. Bu bulang-talangda béshkekdiki medine Uyghur baziri we türklerning dukan we magazinliri qattiq ziyan'gha uchrighan.

Namayishchilarning iradisi

Prézidént baqiyif, namayishchilarning prézidént sariyigha hujum qilishining aldini élish üchün saray etrapigha yüzligen qoralliq saqchi orunlashturghan.

Namayishchilar prézidént baqiyifning ya hakimiyet béshigha kelgen waqtida wede qilghan siyasiy islahatlarni derhal yolgha qoyushini yaki prézidént wezipisidin istipa bérishini telep qilmaqta. Béshkek shehirining chong meydanida naraziliq heriketlirini dawamlashturiwatqan namayishchilarning rehberliridin biri bolghan bék tursun aytiyif, téléfon arqiliq radi'omizgha bergen bayanatida, qirghizistanda siyasiy islahat élip bérilishi üchün bu namayishni bashlatqanliqini tekitlep," prézidént baqiyif teleplirimizni qobul qilip, asasiy qanunda siyasiy islahat élip barghan'gha qeder naraziliq herikitimizni dawamlashturimiz", dédi

Bir tereptin 2005‏- yili mart éyidiki weqelerning qayta yüz bermesliki üchün qattiq bixeterlik tedbirliri alghan prézidént baqiyif , yene bir tereptin öz wekillirini ewetip namayishchilarni naraziliq herikitini toxtitishqa qayil qilish üchün tirishmaqta.

Nurghun kishilerning éytishiche, prézidént baqiyifning hakimiyet béshigha kelgende xelqqe bergen wedilirige emel qilmighanliqi, weziyetning jiddiylishishige seweb bolghan.

Baqiyifning alahide wekili: weziyetning jiddiylishishide hökümetningmu mes'uliyiti bar

Téléfon arqiliq su'allirimizni jawablandurghan, prézidént baqiyifning kishilik hoquq mesilsi boyiche alahide wekili we qirghizistan kishilik hoquq komitétining re'isi tursunbék axunof "bizdinmu xataliq ötti, eger öz waqtida siyasiy islahat élip bérip, chiriklikning aldi élin'ghan bolsa, bügün bundaq bir weziyet otturigha chiqmighan bolatti", dédi

Namayishchilarni qollighan bu sözliringizning hazirqi hökümettiki orningizgha tesiri bolamdu qandaq? dégen su'alimizgha" u "men heqiqetni sözleymen xalisa mini aq öydin chiqiriwetsun" dep jawab berdi.

Prézidént baqiyifqa wakaliten siyasiy öktichlerning rehberliri bilen sözlishiwatqanliqini tekitligen tursunbék axunof, ularning prézidént baqiyif we bash ministir qoluf istipa bersun dégen telipide ching turuwatqanliqini bildürdi.

Namayishchilarning siyasiy islahat toghrisidiki pütün teleplirini qobul qilidighanliqini tekitligen axunof, lékin namayishchilarning u istipa bersun, bu istipa bersun dégen teleplirige qoshulmaydighanliqini bildürdi.

Qirghizistan 1990‏- yilliri ottura asiyadiki démokratiye arili dep atalghan idi. Lékin uzun ötmey bu dölet jiddiy iqtisadiy, siyasiy we bixeterlik mesililirige duch keldi. Mushu mesililer bolupmu , dölet ichidiki chiriklik qirghizistan xelqining esqer aqayif hakimiyitige qarshi qozghilishigha seweb bolghan. Prézidént baqiyif bolsa mushu qiyinchiliqlarni bir terep qilidighanliqini bildürüp hakimiyet béshigha chiqqan idi. Emma uning dewride bu mesililerning héchbiri hel bolmighandek, nurghunlighan tonulghan siyasiy rehberler öltürüldi hemde küchlük iqtsad igiliri otturisida paydiliq sodini qolgha keltürüsh üchün qattiq küresh bashlinip ketti. (Qanat )

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.