Xitay démokrati wu xungda bilen kan weqeliri heqqide toxtaldi

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Yéqinqi bir nechche aydin buyan, xitayda we shundaqla Uyghur élide arqa - arqidin yüz bériwatqan kömür kan weqeliri dunyaning diqqitini qozghimaqta.Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan washin'gtondiki xitay uchur merkizining mes'uli xitay démokrati wu xungda ependi özining 9 yil kömür kanda ishligen mezgilini eslep, xitaydiki kömür kan bixeterlik mesilisi ezeldin mewjut ikenlikini,lékin hich birzaman bügünkidek haletke yetmigenlikini eskertip, " bundaq bolushi xitay kompartiye ezalirining öz menpe'eti üchün, hemmini bir chetke qayrip qoyup, telwilerche payda qoghlishiwatqanliqidin" dep körsetti.

Ziyaritimizni qobul qilghan wu xungda ependi bu yil 7 - aydin bashlap xitayning gu'angdung, gu'angshi, sichu'en, xébéy, xénen, güyju, xéylungjyang qatarliq jaylirida hemde Uyghur élining fu kang we shixo qatarliq jaylirida arqa -arqidin yüz bergen kan weqelirini sözlep kélip, " hazirqi mesile peqet téxnikining arqida qélishi mesilisi emes,belki hökümetning xelqning hayatigha mes'uliyetchan bolush yaki bolmasliq mesile. Eger xitay hökümiti heqiqeten xelq üchün xizmet qilidighan hökümet bolidiken, undaqta u kömür kan bixeterlik mesilisige choqum kapaletlik qilalighan bolatti. Epsuski bu hökümet hazir pütünley chirikliship ketti " dep özining xitay we Uyghur élidiki kömürkanlarning kelgüsidin intayin endishe qilidighanliqini bildürdi.

Wu xungda ependi söhbet jeryanida, hazir meyli xitay ölkiliride bolsun yaki Uyghur élide bolsun, kömür kanilarni yérimi hökümet igilikide bolup, qalghan yérimi shexsilerning qolida ikenligini, lékin bu kömürkanlarning hemmisi dégidek hökümet bilen munasiwetlik ikenlikini, bolupmu shexsi kömürkan mes'ullirining hökümet emeldarliri bilen bolghan munasiwiti tesewwur qilghusiz halette ikenlikini melum qildi.

Wu xungda ependi kömürkan mes'ullirining hökümet emeldarliri bilen neqeder qoyuq munasiwette ikenlikini, hemde yüz bergen weqelerning hemmisi dégidek del mushu xil munasiwet tüpeylidin kélip chiqqanliqini tekitlep, pakitlar boyiche mundaq analiz qildi:

" Kan mesilisige kelgende xitay hökümiti belkim nurghun höjjetlerni aldingizgha tashlap qoyup, 'mana körüng, biz kan bixeterlik mesilisige intayin ehmiyet bérimiz, bizning mundaq - mundaq belgilirimimiz bar. Eger kimki bu belgilimilerge boysunmaydiken, biz uni qattiq jazalaymiz' dep özini aqlishi mumkin.Lékin qarimaqqa shundaqdek körün'gini bilen, emeliyette boliwatqan ishlar ademni chöchütidu. Mesilen bu yil sekkizinchi ayda gu'angdungda yüz bergen dashing kömür kan weqeside 123 adem öldi. Lékin bu kömür kan weqe yüz bérishtin téxi bir nechche kün burunla hökümet teripidin " bixeterlik ishlepchiqirish guwahnamisi " gha érishken iken. Guwahnamigha érishken bolghandin kéyin, eslide weqe yüz bermesliki kérek idi. Lékin yenila weqe yüz berdi. Démek shuni körüwalghili boliduki karxana rehberliri bilen kinishke bérish orunliridiki hökümet emeldarliri öz ara til biriktüriwalghan.Hazir hökümet emeldarlirining sayisi peqet kömür kan sahesidila emes, belki soda sana'et, pen téxnika, ma'arip, qatnash, qurulush qatarliq hemmila sahade bolup, ular pütünley parixorluq we xiyanet qilish ishlirigha bérilip ketken.Bolupmu kömür kan sahesidiki emeldarlarning neziride xelqning hayati ezeldin erzimes birnerse bolup kelmekte. Ular üchün eng muhimi yenila öz menpe'eti we özige kélidighan payda bolup hésablinidu.Shunga ular ikkilenmey kömür kan bixeterlik mesilisige oxshash mushundaq chong ishlardimu, xalighanche kinishke tarqitip, xelqning hayati bilen oynashqan".