Chingxey-tibet tömür yoli pütüp boldi
2005.10.16
Xitay hökümiti shenbe küni resmiy halda chingxey-tibet tömür yoli qurulushining pütünley tamamlinip bolghanliqini jakarlidi. Mezkur tömür yol, dunyadiki déngiz yüzidin igizligi eng yuqiri bolghan hemde omumiy musapisi eng uzun bir tömür yol hésablinidu.
Xitay hökümitining bildürüshiche, chingxey-tibet tömür yolida kéler yilidin bashlap yoluchilarni élip mangidighan poyéz qatnaydiken. Bu rayon déngiz yüzidin bir qeder igiz bolghachqa, bu tömür yoldin mangidighan poyézlarda ayrupilandek, yoluchilarda igiz rayon alamiti körülüshining aldini alidighan iqtidargha bolidiken.
Xitay da'iriliri mezkur chingxey-tibet tömür yoli qurulushini 1950 - yillardin bashlap élip bériwatqan bolup, tibet pa'aliyetchiliri xitayning bu qurulushigha qarshi turup keldi.
Erkin tibet oqughuchiliri tor bétide élan qilin'ghan bir parche maqalida körsitilishiche, xitayning mezkur qurulushqa salghan meblighi, xitayning 50 yildin buyan tibetning dawalinish we ma'arip sistémisigha salghan mebleghning 3 hesse artuq iken.
Tibet pa'aliyetchiliri yene, bu tömür yolning tibetke téximu köp xitay köchmenlirining kélishige yol échip béridighanliqini bildürmekte. Xitay bu xildiki qurulushini tibettila emes, Uyghur élidimu keng qanat yayduriwatqan bolup, erkin tibet oqughuchiliri tor bétide körsitilishche, xitayning qeshqerge tutashturghan tömür yolining pütishi bilen 2001 - yili ichidila qeshqerge köchüp kelgen xitaylarning sani awalqidin 30% ashqan. (Peride)
Munasiwetlik maqalilar
- Dalay lama tibettiki tömür yol qurulushidin endishe qilmaqta
- Tibetler, toniy blayirni tibet mesiliside béyjinggha bésim ishlitishke chaqirdi
- Xitay, tibet aptonom rayoni qurulghanliqining 40 yilliqini tebriklidi
- Wu banggo, yéngi zélandiye parlaméntida tibet pa'aliyetchisining qarshiliq herikitige düch keldi
- Népal dalay lamaning katmandudiki ishxanisini taqidi