Қисқа хәвәрләр
2006.04.14
Канада әлчихана хадими ташкәнттә һөсәнҗан қарим билән көрүшти
Өткән ай ташкәнттә өзбекистан даирилири тәрипидин тутулған канада пуқраси һөсәнҗан қаримниң аяли камилә, москвадин кәлгән канада әлчихана хадиминиң түнүгүн ташкәнттики бир түрмидә һөсәнҗан қарим билән көрүшкәнликини билдүрди.
Камиләниң ейтишчә, өзбекистан даирилири канада әлчихана хадиминиң һөсәнҗан қарим билән пәқәт 20 минот учришишиға рухсәт қилған.
Камилә ташкәнттин телефон арқилиқ канаданиң торунто ситар гезитигә бәргән баянатида, һөсәнҗан қаримниң сақ-саламәтликини һәмдә хитайға тапшуруп берилмигәнликини аңлап хошал шундақла бир қәдәр хатирҗәм болғанлиқини билдүргән.
Лекин у йолдишиниң, өзбекистан билән хитай оттурисидики бир сиясий козорға айлинип қилишидин һелиму әндишә қиливатқанлиқини тәкитлиди.
Канада ташқи ишлар минстирлиқиниң баянатчиси ким гертәл, канада әлчихана хадиминиң һөсәнҗан қарим билән көрүшкәнликини ениқлиди, әмма у сөһбәтниң тәпсилати һәққидә мәлумат берилмәйдиғанлиқини билдүрди.
Хитай һөкүмитиниң қара тезимликидики һөсәнҗан қари, 2001 йили б д т көчмәнләр идариси арқилиқ канада ға келип, түрт ай бурун канада пуқраси болған. Туққанлирини зиярәт қилиш үчүн өзбекистанға барған һөсәнҗан қарим өткән ай ташкәнттә өзбек даирилири тәрипидин тутулған иди.
"Хитайдики будда йиғини бир қетимлиқ тәшвиқат паалийити"
Хәлқара тибәт һәрикити 14-април күни, хитай һөкүмити тәрипидин уюштурулған дуня буддизм мунбири йеғинини қаттиқ тәнқид қилип, мәзкур йеғинни хитай һөкүмитиниң тибәттики диний бесимни йошурушни мәқсәт қилған бир тәшвиқат паалийити дәп тәбирлиди.
5 Күн давамлишидиған дуня буддизм мунбири йеғиниға дуня буддистлириниң рәһбири далай лама қатнашмиди. Әмма хәвәрләргә қариғанда, хитай һөкүмити тәрипидин бәнчән лама дәп бекитилгән 16 яшлиқ гялтсин норбуниң йеғинға қатнишип, сөз қилиши йеғин қатнашқучилири үчүн күтүлмигән бир әһвал болди.
Хәлқара тибәт һәрикитиниң рәһбәрлириниң бири болған мари бәт, хитай һөкүмити, ху җинтавниң америка зиярити һарписида бундақ бир йеғин уюштуруш арқилиқ дуня җамаәтчиликигә диний етиқадқа һөрмәт қилидиғанлиқини көрсәтмәкчи болуватиду, деди.
У , хитай һөкүмитиниң йеғинда, бейҗиң тәрипидин бәнчән лама дәп тәйинләнгән гялтсин норбоға, диний әркинлик мәсилсидә , хитайдики вәзийәткә пүтүнләй хилап һалда, алдин тәйярланған бир баянатни оқутқанлиқиниң, номус қиларлиқ бир һәрикәт икәнликини билдүрди.
Америка гувантанамодики уйғурларни гирманийигә орунлаштурушни ойлишиватиду
Германийидә чиқидиған ди вилт гезити, америка һөкүмитиниң гувантанамода тутуп туррулуватқан уйғур мәһбусларниң бир қисмиға панаһлиқ бериши үчүн германийә һөкүмитигә бесим ишлитиватқанлиқини билдүрди.
Гезитниң германийә һөкүмәт хадимлириниң сөзлирини нәқил кәлтүрүшичә, германийә баш мнстири ангила мәркәл һөкүмити, хитай билән болған мунасивәтләргә сәлбий тәсир йәткүзишидин әнсирәп, америкиниң гувантанамода тутуп турулуватқан уйғурларниң 15 нәпиригә панаһлиқ бериш тоғрисидики тәләплиригә җавап бериштин баш тартмақта.
Германийә баш минстири ангила мәркәл, америка һөкүмитидин очуқ -ашкара гувантанамодики түрмини тақишини тәләп қилған, дунядики бирдин - бир һөкүмәт рәһбири һесаблиниду.
Гезитниң хәвиригә асасланғанда, америка һөкүмити, германийиниң бавария өлкисидә кәң бир уйғур җамаитиниң яшаватқанлиқини көздә тутқан һалда, бу дөләтни гувантанамодики уйғурлар үчүн әң мувапиқ бир дөләт болалайду, дәп таллиған.
Хәвәрдә ейтилишичә, германийә һөкүмәт хадимлири, бу мәсилиниң германийә баш министири мәркәлниң май ийида америкиға қилидиған зиярити җәрянида америка президенти җурҗ буш билән елип баридиған сөһбтиниң асаслиқ темилриниң бирини тәшкилләйдиғанлиқини билдүргән.
Германийә баш министири мәркил янивар ийида вашнгтонда президент буш билән учришишниң һарписида бәргән баянатида, америка гувантанамо түрмисини тақап, террорчилиқ гумандарлириниң мәсилсини бир тәрәп қилиш үчүн башқа мувапиқ бир йол типиши керәк, дегән иди.
Чин шүйбйән тәйвән - хитай иқтисадий мунасивәтләр йиғиниға баһа бәрди
Тәйвән президенти чин шүйбийән, хитай һөкүмити бейҗиңда ичилған вә тәйвән өктичи партийисиниң рәһбири қатнашқан сода йеғинидин, тәйвәнгә қарши бир кәйпият яритиш үчүн пайдилиниватиду, деди.
Тәйвәнниң сабиқ милләтчи партийисиниң рәһбири, лйән җән бейҗиңда тәйвән - хитай иқтисадий мунасивәтлири тоғрисида ичилған икки күнлүк бир йеғинға қатнишиватиду.
Тәйвән президенти чин шүйбйән, 14 - април күни тәйбидә бәргән баянатида, хитай һөкүмитиниң лйән җәнниң зияритидин ташқи дуняни алдаш үчүн пайдилиниватқанлиқини билдүрди. Чин шүйбйәнниң ейтишичә, хитай дөләт рәиси ху җинтавниң лйән җән билән көрүшкәнлики, хитайниң тәйвәнгә қарши әсли нийитини дунядин йошуруш үчүн ойнаватқан сиясий бир оюн икән .
Хитай өткән йили дөләтни парчилашқа қарши қанун намида бир қанун лайиһисини қобул қилип, әгәр тәйвән мустәқиллқини елан қилса, тәйвәнгә қарши һәрбй күч ишлитишни қанунийлаштурди. Хитай һөкүмити аллиқачан тәйвән әтрапиға 700 данә башқурулидиған бомба орунлаштурған. Лекин буниңға қаримай икки тәрәп оттурисидики сода мунасивәтлири күнсири күчәймәктә.
Президент чин шүйбийән вә униң тәйвәнниң мустәқиллиқини қоллайдиған демократик тәрәққият партийиси хитай билән болған содамунасивәтлириниң кәлгүси бир тоқунушта тәйвәнниң һәрикәт иқтидарини чәкләп қойдиғанлиқини тәкитләп, тәйвән карханичилиридин, башқа дөләтләр билән сода мунасивәтлирини күчәйтишкә үндимәктә.
Буш : хитай дуняға қаидә - қанунларға риайә қилидиғанлиқини көрситиши керәк
Америка президенти җурҗ буш, хитай дөләт рәиси ху җинтавниң зиярити һарписида бәргән баянатида, хитай һөкүмити сода муамилисидә ислаһат елип берип, дуняға "қаидә- қанунларға һөрмәт қилидиғанлиқини көрситиши керәк" деди.
Җурҗ буш вашнгтонда америка- хитай сода мунасивәтлири тоғрисида ичилған бир йеғинда қилған сөзидә, америка хитайни өзиниң бир сода ширики дәп қарайду, әмма биз хитай һөкүмитидин вәдилиригә вапа қилишини күтимиз, хитай сода муамилилиридә очуқ болуши керәк, хитай һөкүмити америка билән болған содидики тәңпуңсизликни бир тәрәп қилиш үчүн җиддий қошумчә тәдбирләр елиши керәк,деди.
Америка сода даирилири, хитай һөкүмити, америка базариға техиму көп хитай таварлирини икспорт қилиш үчүн мәқсәтлик һалда хитай пулиниң қиммитини төвән тутуп туруватиду, дәп шикайәт қилмақта.
Мутәхәсссиләрниң ейтишичә, америка билән хитай оттурисида мәвҗут содидики ихтилаптин башқа йәнә, тәйвән мәсилиси икки дөләт арсиидики әң муһим мәсилә һесаблинидикән.
Уларниң ейтишичә, тәйвән мәсилси, келәр һәптә ақсарайда учришидиған хитай дөләт рәиси ху җинтав билән америка президенти җурҗ бушниң әң муһим музакирә темиси болуши мумкин икән.
Мунасивәтлик мақалилар
- Ху җинтавға қарши намайиш уйғурлар билән тәйвәнликләргә қалди
- Ху җинтавға 'чәнлуң ғоҗамниң җини' чаплишипту
- Ху җинтавниң зиярити һарписида америкидики хитайға қарши тәшкилатлар наразилиқ паалийәтлири өткүзүшкә тәйярлиқ көрмәктә
- Хитай америкидин 80 данә бойиң айрупилани сетивелишқа келишти
- Президент буш сода мәсилисини җуңго - америка башлиқлар сөһбитидики муһим тема деди
- Америка дөләт мәҗлис әзалири яң җйәнлини қоюп беришкә чақиридиған қарар мақуллиди
- Чен шуйбйән билән ма йиңҗюниң сөһбәт хатириси (3)