"Kyoto shertnamisi" resmiy küchke ige boldi

Yer sharining issip kétishining aldini élish nishan qilin'ghan "kyoto shertnamisi" 8 yilliq talash-tartishtin kéyin, rusiyining imza qoyushi bilen bu yil 2 -ayning 16 -küni resmiy küchke ige boldi. Uninggha dunyadiki 140 dölet qol qoydi.

Mezkur shertnamining layihisi tunji bolup 1997 - yili yaponiyining kyoto shehiride muzakire qilin'ghan bolup, u asasliqi her qaysi döletlerning karbon 4 oksid qatarliq atmosférada issiqliq peyda qilidighan 5 xil gazni hawagha qoyup bérishini kontrol qilishni nishan qilghan.

Amérika birleshme agéntliqining xewiridin melum bolushiche, bu xil gazlarni bir qeder köp qoyup béridighan döletlerdin amérika bilen awstraliye mezkur "kyoto shertnamsi" gha qatnashmighan. Chünki, amérika mezkur shertnamining, iqtisadiy téz tereqqiy qiliwatqan xitay bilen hindistan'gha tereqqiy qiliwatqan döletler qatarida mu'amile qilip, ulargha yéterlik cheklime qoyulmighanliqidin narazi bolup, bu shertnamidin chiqip ketken.

Gerche xitay dunyadiki hawagha parnik gazlarni qoyup béridighan ikkinchi chong dölet bolsimu, emma u tereqqiy qiliwatqan dölet bolghanliqi üchün mezkur shertname xitayning bu xildiki gazlarni qoyup bérish miqdarigha cheklime qoymighan.

Amérikining sabiq prézidénti bil klinton wezipidiki chéghida, bu shertname boyiche parnik gazlarni hawagha qoyup bérish miqdarini٪ 7 azaytishqa qoshulghan bolsimu, emma prézidénti jorj bush 2001 - yili textke chiqip uzun ötmeyla, bu shertnamidin chiqip ketken. (Peride)