Xelq'ara jama'et xitay hökümitining tibetlik namayishchilarni basturghanliqini eyiblimekte

Tibet paytexti lxasa kochilirini igiliwalghan xitay tanka we armiyisi. Süret, 15 - mart küni tartilghan. AFP Photo

Chet'ellerde pa'aliyet élip bériwatqan tibet teshkilatliri, béyjing hökümitining tibetning merkizi lxasa shehiride bashlan'ghan, shenbe küni tibetning bashqa rayonlirigha kéngeygen naraziliq heriketlirini qattiq qolluq bilen basturghanliqigha naraziliq bildürüsh üchün, dunyaning her qaysi döletliride bashlatqan namayishlar, dawamlashmaqta.

Bügün, amérikining paytexti washin'gtondiki xitay bash elchixanisi we nyuyork shehiridiki xitay konsulxanisi aldida shuningdek shwétsariye we nipaldiki xitay bash elchixaniliri aldida élip bérilghan namayishlargha, yüzligen kishi qatnashti.

Igileshlerge qarighanda, népal shwétsariye we amérikining nyuyork shehiride élip bérilghan namayishlar jeryanida, namayishchilar bilen saqchilar otturisida toqunushlar yüz bergen.

Tibet sergerdan hökümiti, shenbe küni, birleshken döletler teshkilatini, tibette yüz bériwatqan jiddiy kishilik hoquq depsendichilikini toxtitish we weziyetni neq meydanda tekshürüsh üchün tibetke derhal bir wekil ewetishke chaqirdi.

Xelq'ara kechürüm teshkilati bolsa, xitay hökümitidin, tibette yüz bergen weqeler heqqide birleshken döletler teshkilatining tekshürüsh élip bérishigha ruxset qilishini, telep qildi.

Bu arida, xelq'arada, xitay hökümitining tibetlik namayishchilargha tutqan pozitsiyisige qaritilghan tenqidler künséri kücheymekte.Aldinqi küni amérika dölet mejlisi awam palata re'isi netsi pélusi, xitay da'irilirini tibet namayishchilirini basturush bilen eyibligen idi. Jüme küni kanada tashqi ishlar ministirliki xitay da'irilirini eyibleb, tibet puqralirining namayish qilish hoquqigha hörmet qilishqa chaqirghan hemde tibet namayishchilirining basturulushidin endishe qiliwatqanliqini bildürgen.

Shenbe küni, shwétsariye tashqi ishlar ministiri karil béld, xitay hökümitining tibet namayishchilirini basturghanliqini qattiq eyibleb, xitay hökümitidin tibetlerning hoquqigha toluq hürmet qilishini telep qildi. Hindistan tashqi ishlar ministirliki bir bayanat élan qilip, tibettiki weqelerde bigunah kishilerning ölgenlikidin qattiq epsuslan'ghanliqni bildürüp, xitay hökümitini mesililerni söhbet yoli bilen bir terep qilishqa chaqirdi.

Amérika prézidént saylimida démokrat partiyisi namzatlirining biri bolghan barak obama bolsa, xitay da'irilirining tibet namayishchilirini basturghanliqini qattiq eyibleb, béyjing hökümitidin tibet xelqining kishilik hoquqigha hörmet qilishini telep qildi. (Ömer qanat)