Сунами апитигә учриған районлар хәлқаралиқ ярдәмгә еришмәктә

Америка деңиз армийисиниң апәткә учриғучиларға ярдәм қилиш қисимлири тик учар айрупиланлар билән сунами апитиниң еғир тәсиригә учриған районларға йимәк-ичмәк вә кийим-кечәк қатарлиқ ярдәм боюмлирини йәткүзүшкә киришти. Бирақ, сунами деңиз долқуни урған районлар һазирғичә апәт тәсиридин лай- латқилиқ болғанлиқи үчүн, америка тик учар айрупиланлириниң бу җайларға қонуши тәс болди. Шу сәвәптин ярдәм гурупписи түркүм-түркүмләп картон йешикләргә қачиланған ярдәм боюмлирини тик учар айрупиландин апәт зиянкәшликикә учриған хәлқләргә ташлап бәрди.

Зиянкәшликкә учриғанларниң көпи балилар

Сәккиз күн авал һинди окянда йүз бәргән йәр тәврәштин шәкилләнгән деңиз долқуни һинди окян бойидики районларға шиддәтлик һуҗум қилған болуп, бир һәптидин буян бу апәт тәсиридә өлгәнләрниң сани тез сүрәттә ешип һазир 150 миңға йеқинлашти. Америка бирләшмә ахбарат агентлиқиниң хәвиридә көрситилишичә, зиянкәшликкә учриғучиларниң көп қисми кичик балилар болуп, апәт тәсиригә еғир учриған һиндонезийәдики дохтурханилар яриланған балиларға тошуп кәткән. Буларниң бәзилири апәтниң бивастә зиянкәшликикә учриғучилар болса, йәнә бәзилири сәккиз күндин бери ашлиқ вә ичимлик сүйиниң кәмчиллики сәвәбидин аҗизлап кәткәнләр икән.

Зиянкәшликкә учриғанлар азап чәкмәктә

Сунаминиң тәсири билән нурғун кишиләр өйсиз қалди

Һиндонрзийидики няк ден дохтурханисиниң бир нәпәр дохтури бу һәқтә, балнистики бимарларниң һазир өпкә яллуғи, устихини сунуш вә яриланған җайлар яллуғлинип қелишқа охшаш түрлүк кесәл азаплирини тартиватқанлиқини билдүрди.

Дохтур чео сөзидә йәнә, нөвәттә нурғун балиларниң яриси қайта яллуғлинип кетиватқанлиқини, уларға анти-биотик дориларни ишлитиш зөрүр болуштин сирт, һәтта бәзилирини апиратсийә қилишқа еһтияҗлиқ боливатқанлиқини билдүрди.

Һиндонезийә өзидила апәт тәсиридә өлгәнләрниң сани һазир 94 миңға йәткән болуп, у йәрдә йәнә тәхминән бир милйонға йеқин киши йимәк-ичмәккә еһтияҗлиқ болмақта. Әмма апәт зийиниға учриған ٪ 90 районларниң қатнаш йоллири вә айрудурумлири вәйран болғанлиқи үчүн бу җайларға ярдәм боюмлирини әвәтиш ишлири техиму тәскә тохтимақта.

Хәлқара җәмийәтниң ярдими

Бу арида дунядики һәрқайси дөләтләр арқа-арқидин апәт районлириға ярдәм қоллирини сунушқа башлиди. японийә һөкүмити 500 милйон вә америка һөкүмити болса 350 милйон америка доллири ярдәм қилип һәрқайси дөләтләрниң алди болди. Шундақла бирләшкән дөләтләр тәшкилати шәнбә күни дунядики 30 нәччә дөләтләрниң беришкә қошулған ярдәм соммисиниң нөвәттә 2 милярд америка доллириға йәткәнликини җакарлиди.

Америка президентлириниң чақириқи

Америка һөкүмитидин сирт, америка хәлқиму һазир арқа-арқидин апәт районлириға пул вә боюмларни ианә қиливатқан болуп, америка президенти җорҗ в буш дүшәнбә күни ақ сарайда америка хәлқини давамлиқ ианә қилишқа дәвәт қилди.

Буш сөзидә, америка хәлқини хәлқара инсанпәрвәрлик ярдәмгә аваз қошушқа чақирип, нөвәттики вәзийәттә пул вә ианә боюмлириниң қанчилик болушидин қәтийнәзәр, буниң апәт районлири үчүн толиму еһтияҗлиқ һесаблинидиғанлиқини билдүрди. Хәлқни ианә қилишқа үндәш паалийитигә йәнә америкиниң сабиқ президентлиридин бил клинтон вә җорҗ буш қатнишидикән.

Америка һал сораш өмики йолға чиқти

Бу арида америка ташқи ишлар министири колин повел вә америка президенти җорҗ в бушниң иниси флорида шитат башлиқи җеб буш (Jeb bush ) башчилиқидики вәкилләр өмики йәкшәнбә күни америкидин айрилип, апәткә учриған районларға қаратқан һал сораш сәпирини башлиди. Улар бу қетимлиқ сәпиридә тайланд, һиндонезийә вә сриланкидики апәткә учриған районларға берип, зиянкәшликкә учриған хәлқниң һал әһвалини көздин көчүридикән.

Ташқи ишлар министири колин повел вашингтондин айрилиштин бурун " у йәрниң һәқиқий вәзийитини нәқ мәйданға берип өз көзүм билән көрүш мән үчүн интайин муһим" дәп көрсәткән. Шундақла йәнә, колин повел һәрқайси дөләтләр рәһбәрлири билән бу һәптә җакартада ечилидиған апәт районлиридики қутқузуш вә қайта қурулуш ишлирини музакирә қилиш йиғиниға қатнишидикән.