Sunami apitige uchrighan rayonlar xelq'araliq yardemge érishmekte
2005.01.03
Amérika déngiz armiyisining apetke uchrighuchilargha yardem qilish qisimliri tik uchar ayrupilanlar bilen sunami apitining éghir tesirige uchrighan rayonlargha yimek-ichmek we kiyim-kéchek qatarliq yardem boyumlirini yetküzüshke kirishti. Biraq, sunami déngiz dolquni urghan rayonlar hazirghiche apet tesiridin lay- latqiliq bolghanliqi üchün, amérika tik uchar ayrupilanlirining bu jaylargha qonushi tes boldi. Shu seweptin yardem guruppisi türküm-türkümlep karton yéshiklerge qachilan'ghan yardem boyumlirini tik uchar ayrupilandin apet ziyankeshlikike uchrighan xelqlerge tashlap berdi.
Ziyankeshlikke uchrighanlarning köpi balilar
Sekkiz kün awal hindi okyanda yüz bergen yer tewreshtin shekillen'gen déngiz dolquni hindi okyan boyidiki rayonlargha shiddetlik hujum qilghan bolup, bir heptidin buyan bu apet tesiride ölgenlerning sani téz sür'ette éship hazir 150 minggha yéqinlashti. Amérika birleshme axbarat agéntliqining xewiride körsitilishiche, ziyankeshlikke uchrighuchilarning köp qismi kichik balilar bolup, apet tesirige éghir uchrighan hindonéziyediki doxturxanilar yarilan'ghan balilargha toshup ketken. Bularning beziliri apetning biwaste ziyankeshlikike uchrighuchilar bolsa, yene beziliri sekkiz kündin béri ashliq we ichimlik süyining kemchilliki sewebidin ajizlap ketkenler iken.
Ziyankeshlikke uchrighanlar azap chekmekte
Hindonrziyidiki nyak dén doxturxanisining bir neper doxturi bu heqte, balnistiki bimarlarning hazir öpke yallughi, ustixini sunush we yarilan'ghan jaylar yallughlinip qélishqa oxshash türlük késel azaplirini tartiwatqanliqini bildürdi.
Doxtur ché'o sözide yene, nöwette nurghun balilarning yarisi qayta yallughlinip kétiwatqanliqini, ulargha anti-bi'otik dorilarni ishlitish zörür bolushtin sirt, hetta bezilirini apiratsiye qilishqa éhtiyajliq boliwatqanliqini bildürdi.
Hindonéziye özidila apet tesiride ölgenlerning sani hazir 94 minggha yetken bolup, u yerde yene texminen bir milyon'gha yéqin kishi yimek-ichmekke éhtiyajliq bolmaqta. Emma apet ziyinigha uchrighan ٪ 90 rayonlarning qatnash yolliri we ayrudurumliri weyran bolghanliqi üchün bu jaylargha yardem boyumlirini ewetish ishliri téximu teske toxtimaqta.
Xelq'ara jemiyetning yardimi
Bu arida dunyadiki herqaysi döletler arqa-arqidin apet rayonlirigha yardem qollirini sunushqa bashlidi. Yaponiye hökümiti 500 milyon we amérika hökümiti bolsa 350 milyon amérika dolliri yardem qilip herqaysi döletlerning aldi boldi. Shundaqla birleshken döletler teshkilati shenbe küni dunyadiki 30 nechche döletlerning bérishke qoshulghan yardem sommisining nöwette 2 milyard amérika dollirigha yetkenlikini jakarlidi.
Amérika prézidéntlirining chaqiriqi
Amérika hökümitidin sirt, amérika xelqimu hazir arqa-arqidin apet rayonlirigha pul we boyumlarni i'ane qiliwatqan bolup, amérika prézidénti jorj w bush düshenbe küni aq sarayda amérika xelqini dawamliq i'ane qilishqa dewet qildi.
Bush sözide, amérika xelqini xelq'ara insanperwerlik yardemge awaz qoshushqa chaqirip, nöwettiki weziyette pul we i'ane boyumlirining qanchilik bolushidin qet'iynezer, buning apet rayonliri üchün tolimu éhtiyajliq hésablinidighanliqini bildürdi. Xelqni i'ane qilishqa ündesh pa'aliyitige yene amérikining sabiq prézidéntliridin bil klinton we jorj bush qatnishidiken.
Amérika hal sorash ömiki yolgha chiqti
Bu arida amérika tashqi ishlar ministiri kolin powél we amérika prézidénti jorj w bushning inisi florida shitat bashliqi jéb bush (Jeb bush ) bashchiliqidiki wekiller ömiki yekshenbe küni amérikidin ayrilip, apetke uchrighan rayonlargha qaratqan hal sorash sepirini bashlidi. Ular bu qétimliq sepiride tayland, hindonéziye we srilankidiki apetke uchrighan rayonlargha bérip, ziyankeshlikke uchrighan xelqning hal ehwalini közdin köchüridiken.
Tashqi ishlar ministiri kolin powél washin'gtondin ayrilishtin burun " u yerning heqiqiy weziyitini neq meydan'gha bérip öz közüm bilen körüsh men üchün intayin muhim" dep körsetken. Shundaqla yene, kolin powél herqaysi döletler rehberliri bilen bu hepte jakartada échilidighan apet rayonliridiki qutquzush we qayta qurulush ishlirini muzakire qilish yighinigha qatnishidiken.
Munasiwetlik maqalilar
- Kofi ennan apetke uchrighan rayunlarning eslige kélishi üchün on yil waqit kétidighanliqini bildürdi
- Xelq'ara jem'iyet apet rayonidiki qutquzush herikitini kücheytti
- Sunami déngiz dolquni apitide ölgenlerning sani120 mingdin ashti
- Sunami déngiz dolquni apitide ölgenlerning sani 77 minggha yetti
- Hindi okyanda yüz bergen yer tewresh apitide, qaza qilghan adem sani 55000 din ashti
- Jenubiy asiyadiki yer tewreshte 11 mingdin artuq adem öldi