Түркмәнистан президенти ниязоф хитайни зиярәт қилиду
2006.03.24
Ғәлитә қарарларни чиқириш вә түркмәнистанни төмүр мушт билән идарә қилиш билән тонулған түркмәнистан президенти сәпәр мурат ниязоф, 4 - айниң 3 - күни бейҗиңни зиярәт қилип, хитай дөләт рәиси ху җинтавға тарихтики "пәрғанә дулдули"ниң нәсли "ақһал тәкә" дәп атилидиған түркмән етини соға қилмақчи икән. Бу ат миладидин илгирики 106 - йили җуңго билән пәрғанә дөлити оттурисида уруш кәлтүрүп чиқарған.
Түркмәнистан мәтбуатлириниң хәвәр қилишичә, ниязоф түркмәнистан ички кабинт йиғинида " ақһал теки"ни ху җинтавға соға қилиш үчүн хитайға маңғанда биргә елип баридиғанлиқини җакарлиди. Ниязофниң зиярити асаслиқи хитай билән түркмәнистанниң иқтисади вә сода һәмкарлиқини күчәйтишкә қаритилған болуп, хитай тәбий газ записиға мол болған түркмәнистан билән енергийә вә тәбий газ експорт һәмкарлиқини күчәйтишкә қизиқмақта.
Бәзи көзәткүчиләр тәрипидин түркмәнистанниң " мав зидуңи" дәп аталған ниязоф "түркмән баши" дегән рәсми намни қоллиниду вә униңға чоқунуш түркмәнистанда бир сиясий адәткә айланған. Түркмән ети дунявий шөһрәткә игә ат түрлириниң бири болуп, түркмәнистанниң " миллий ғәзиниси" дәп қаралмақта. Ниязоф, чәтәл рәһбәрлиригә көп һалларда ат соға қилсиму, лекин униң бу атни тунҗи қетим хитайға соға қилиши болуп қалғуси.
Тарихта " түркмән ети" ниң шөһрити хитайниң ғәрбий хән сулалиси дәвридә падишаһ хән вудиниң оттура асияға истилачилиқ уруш қозғишини кәлтүрүп чиқарған . Хитай тарихнамилиридә хатирилинишичә, хән вуди миладидин илгирики 106 - йили ли гуаңли исимлик сәркәрдисини60миң кишилик қошун башлап, ривайәтләрдики " бәдинидин қан тамчип туридиған пәрғанә дулдули" ни қолға чүшүрүшкә буйруған икән. (Әркин)