Amérika , xitayni bérma mesiliside jiddiy bolushqa yene bir ret chaqirdi


2007.10.02

Aldinqi hepte yawropa ittipaqi bilen birleshme chaqiriq chiqirip xitay bilen hindistanni bérma mesiliside aktip rol élishqa chaqirghan amérika düshenbe küni bu chaqiriqini yene bir qétim tekrarlidi.

Amérika, bérmida weziyet jiddiyleshkendin buyan, mesilige eng jiddi qarap kéliwatqan bir dölet. Amérika aldinqi hepte, bérmidiki namayishni qattiq qolluq bilen basturiwatqan bérma hökümitini ashkara tenqid qilish bilen bille, bérmaning 14 neper yuquri derijilik emeldarining amérikidiki banka hésawatini tonglatqan we bérmida insan heqliri mesilisini sadir qilghanlar qatarida sanalghan 30 kishige wiza bérishni emeldin qaldurghan idi.

Amérika tashqi ishlar ministirlikining düshenbe küni tarqatqan kundilik axbaratidin melum bolushiche, amérika tashqi ishlar ministirlikining yardemchi bayanatchisi tom kaysiy, 1 ‏- oktebir küniki axbarat élan qilish yighinida, amérika hökümitining bérma hökümitige éghirraq tedbir qollunush üstide muzakire élip bériwatqanliqini, emma bu ishning yalghuz amérika tirishchanliqi bilen emes köp döletning hemkarliqi bilen hel bolidighanliqini؛ amérikigha qarighanda, bérmigha qoshna ellerning bérma weziyitining ongshulushida téximu ewzel shara'itlargha ige ikenligini bildürüp. Xitay bilen hindistanni, bu ishta jiddiy bolushqa yene bir ret chaqirdi.

Kasiy sözide , nöwette, bérma herbiy hökümitini namayishchilarni basturushntin toxtutush we si'iyasiy islahat élip bérishqa mejburlashning muhimliqi we jiddiyliqini tekitlidi.

Xelqra kechürüm teshkilatimu, düshenbe küni, b d t bixeterlik kéngishini, bérmigha qoral-yaraq imbargosi yolgha qoyushqa؛ bérmini qoral-yaraq bilen asasliq teminlewatqan xitaynimu bérmigha bérip kéliwatqan eskiriy yardimini toxtutushqa chaqirdi.

Bérmigha qoral yaraq sétip bériwatqan doletler qatarida, xitaydin bashqa rosiye, siribistan,we bir qisim sherqi jenubi asiya döletliri bolup, asasliq teminliguchisi xitaydur. Yawropa ittipaqi bilen amérika, 1988 we 1993 ‏- yildin béri bérmigha imbargo qoyup, uninggha eskiriy eslihelerni sétip bérishni toxtatqan idi. (Shöhret hoshur)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.