كانادا - خىتاي مۇناسىۋەتلىرى يامانلىشىشقا باشلىدى
2007.11.09
ئۆتكەن يىلىدىن بېرى يىرىكلىشىپ ھازىر ئازراق يۇمشاشقا باشلىغان كانادا- خىتاي مۇناسىۋەتلىرى، كانادا باش مىنىستىرى سىتىفىن خارپېر ئالدىنقى ھەپتە تىبەتلەرنىڭ روھانىي داھىيسى دالاي لامانى قوبۇل قىلغاندىن كىيىن يەنە يىرىكلىشىشكە باشلىدى.
يەرشارى مەكتۇپلىرى گېزىتىنىڭ بۇ ھەقتە بەرگەن خەۋىرىدىن ئاشكارىلىنىشىچە، خىتاي تەرەپ كانادا ھۆكۈمىتىنىڭ دالاي لامانى قوبۇل قىلغانلىقىغا ئۆز نارازىلىقىنى بىلدۈرۈش ئۈچۈن خىتاي- كانادا دىپلوماتىيە خادىملىرى ئارىسىدا ئېلىپ بېرىلىش پىلانلانغان بىر مۇھىم ئۇچرىشىشنى ئەمەلدىن قالدۇرغان.
مەزكۇر ئۇچرىشىش كانادا-خىتاي ئىستراتېگىيىلىك ئىشلار گۇرۇپپىسى دەپ ئاتىلىدىغان كومىتېتى نامىدا ئېلىپ بېرىلىدىغان بولۇپ، بۇ كومىتېتى 2005 - يىلى پائۇل مارتىن ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن ئىجات قىلىنغان ۋە خىتاي بىلەن "ئىستراتېگىيىلىك ھەمكارلىق"ئورنىتىش مەقسىتىدە، سودا مەبلەغ سېلىش، ئېنېرگىيە ۋە كىلىمات ئۆزگىرىشىگە ئائىت مەسىلىلەردە سۆھبەت ئېلىپ بارغان ئىدى.
يەرشارى مەكتۇپلىرى گېزىتىدە كۆرسىتىلىشىچە، سىتىفىن خارپېر ھۆكۈمىتى يۇقىرىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان "ئىستراتېگىيىلىك ھەمكارلىق" ئۇقۇمىدىن ئۆزىنى قاچۇرۇپ، خىتاي بىلەن ئالاقە ئورنىتىش دېگەن ئاتالغۇنى ئىشلىتىشنى خالىمايدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن.
يەرشارى مەكتۇپلىرى گېزىتىدە ئالبېرتا ئۇنىۋېرسىتېتىدىكى سىياسىي تەتقىقاتچى ۋېران جياڭنىڭ ئېيتقانلىرىنى نەقىل ئېلىپ كۆرسىتىلىشىچە، بىر قاتار مەسىلىلەردە كانادا خىتاينى دوست دەپ تونۇمايدىغان بولۇپ، ھازىر كانادادا خىتاي سىياسىتى ۋە خىتاي ئىستىراتېگىيىسى يوق ئىكەن.
جياڭ مۇنداق دەيدۇ: " بۇ بىزنىڭ مۇناسىۋىتىمىزگە ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدۇ. ئەمەلىيەتتە ھازىر مۇناسىۋەتلىرىمىز بەك سۇسلىشىپ كېتىۋاتىدۇ." (جۈمە)
مۇناسىۋەتلىك ماقالىلار
- دالاي لاما كانادا باش مىنىستىرى ستىپان خارپېر بىلەن كۆرۈشكەن
- كىرىستوفېر سىمىس: "خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قاراتقان پىلانلىق تۇغۇت سىياسىتى ئېرقىي قىرغىنچىلىق تۈسىنى ئالغان"
- كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى كانادادىن گۈەنتانامودىكى ئۇيغۇرلارغا پاناھلىق بېرىشنى ئۆتۈندى
- كانادا ئامېرىكىنىڭ گۈەنتانامودىكى ئۇيغۇرلارغا سىياسى پاناھلىق بېرىش تەلىپىنى رەت قىلغان
- ھۈسەيىن جېلىل ئاخىرى ئادۋوكات بىلەن كۆرۈشۈشكە مۇيەسسەر بولالىدى
- خىتاي ھۆسەيىن جېلىل دېلوسىنىڭ كىشىلىك ھوقۇق مەسىلىسى ئەمەس، بەلكى تېررورلۇق مەسىلىسى ئىكەنلىكىنى يەنە تەكىتلىدى
- خىتاي دائىرىلىرى ئۇيغۇر پائالىيەتچىلىرىنىڭ ئائىلە - تاۋاباتلىرىغا زىيانكەشلىك قىلماقتا
- كانادا پارلامېنتى ھۈسەيىن جېلىلنىڭ تەن جازاسىغا ئۇچرىغانلىقىنى تەكشۈرۈشنى تەلەپ قىلدى
- خىتاي كانادا ئۇيغۇرلىرىنى نازارەت قىلماقتا
- كانادا پوۇقرالىرىنىڭ كۆپچىلىكى ھۈسەيىن جېلىل مەسىلىسىدە ھۆكۈمەتنىڭ قەتئى بولۇشىنى ياقلىدى