Xitay kompartiyisining 17-qurultiyi yépildi

Yekshenbe küni xitay kompartiyisining 17-qurultiyi yépilghan bolup, merkiziy komitét ezaliri we kandidat ezalirining tizimliki élan qilindi. Uyghurlardin isma'il tiliwaldi, ablet abduréshit merkiziy komitét ezaliqigha , nur bekri kandidat ezaliqqa tallan'ghan.

Xewerlerdin qarighanda sabiq xitay re'isi jyangzémin terepdari zéng chingxungning merkiziy komitét siyasiy byuro da'imiy hey'et ezaliqidin chüshüp qalghanliq éhtimalliqi zor iken,bu mesile xelq'ara jem'iyetning diqqitini tartqan.

Nur bekrining kandidat ezaliqqa tallinishi Uyghurlarning diqqitini jelip qilghan. Qurultay yépilishtin ikki kün ilgiri nur bekri béyjingdiki médi'a -uchur merkizide bir qisim chet'el we xitay muxbirlirining ziyaritini qobul qilip, ularning Uyghur élining medeniyet -ma'arip, siyasiy weziyiti heqqide sorighan so'allirigha jawab bergen idi.

Uyghur élining ma'arip ishlirida 50 yildin buyan zor tereqqiyatlar bolghanliqini sanliq melumatlar bilen körsetken nur bekri ichkiridiki shinjang toluq ottura sinip ma'aripi we aptonom rayon ichidiki toluqsiz ottura siniplirining tereqqiyat ehwalini alahide tilgha alghan.

"Shinjang uchur torining" bu heqtiki xewirige asaslan'ghanda, nur bekri nöwette, ichkiridiki shinjang toluq ottura siniplirining 26 ölkige kéngeytilip, 45 mektepte mundaq siniplarning tesis qilin'ghanliqi, oqughuchilarning sanining 5000 gha yetkenliki, %90 ning az sanliq millet oqughuchiliri ikenlikini körsetken.

Xewerde körsitilishiche, ezeldinla qosh tilliq ma'aripni küchep tekitlep, xitay tilini hetta yeslidin bashlap Uyghur balilargha ögitishni teshebbus qilghan nur bekri bu qétim chet el muxbirlirining so'allirigha jawab bergende "aptonom rayonining az sanliq millet ma'aripigha alahide étiwar bériwatqanliqi, shinjangdiki her türlük mekteplerde kop xil az sanliq millet tilliridiki oqutush barliqini, her qaysi milletlerning sapasining zor derijide ötkenlikini" bildürgen.

Biraq, bu xewerge asaslan'ghanda, nur bekri qosh tilliq ma'arip mesilisi, Uyghur mektepliride xitay tili ma'aripining omumlashturulushi, hetta aliy mektep we bashqa oqutush orunlirida peqet Uyghur tili we edebiyatigha a'it derslerdin bashqa barliq derslerning Uyghur tilida ötülishning emeldin qaldurulushi qatarliqlar heqqide héch néme démigen. Eksiche, muxbirlargha az sanliq millet tillirida ma'arip yolgha qoyuliwatqanliqini jakarlighan.

U yene muxbirlarning Uyghurlarning kishilik hoquq we siyasiy heriketliri , atalmish "üch xil küch" lerge a'it sorighan nazuk so'allirighimu jawab bérip, özlirining " üch xil küch" dep atawatqan Uyghur musteqilchilirige qattiq zerbe bérishni dawamlashturidighanliqini bildürgen . (Ümidwar)