Xitay hökümiti milliy aptonomiyilik mesililer boyiche aq tashliq kitab élan qildi
2005.02.28
Xitay hökümiti düshenbe küni milliy mesililer boyiche aq tashliq kitab élan qilip, xitayda milliy térritoriyilik aptonomiye tüzümining zor muweppeqiyetler qazan'ghanliqini élan qildi. Biraq közetküchiler milletler mesilisi xitaydiki qerellik bomba, dep körsetmekte.
Aq tashliq kitabta milliy térritoriyilik aptonomiye tüzümi xitayning dölet ehwalini asas qilghanliqini eskertip, aptonomiyilik jaylardiki milletlerning öz- özini idare qilish hoquqi toluq kapaletke ige qilindi, dep jakarlighan. Aptonomiyilik jaylarning qanun chiqirish, til - yéziqini tereqqiy qildurush, diniy - étiqat erkinliki shundaqla örp - adetlirini qoghdash hoquqi barliqini ilgiri sürgen.
Tashqi dunyada yéqinqi chaghlargha qeder xitay hökümitining milliy mesililerdiki eng chong qayghusi Uyghurlar bilen tibetler, dep qaralghan idi. Amma ötken yili xénende yüz bergen tungganlar bilen xitaylar otturisidiki toqunush, milliy mesilining tibetler we Uyghurlar bilen cheklenmeydighanliqini ashkarilighan.
Xitay hökümitining aq tashliq kitabi merkizi gérmaniyidiki dunya Uyghur qurultiyining tenqidige uchridi. Qurultay bayanatchisi dilshat rishit, milletlerning öz teqdirini özi hel qilish hoquqini xitay asasi qanunigha kirgüzüp, ularning tallash hoquqigha hörmet qilishni telep qildi. (Erkin)