Dunyadiki eng chong hawa bulghighuchi xitay
2007.03.26
Roytérs agéntliqining 25 - mart béyjingdin bergen xewiridin melum bolushiche, xitay hawagha karbon töt oksidi qoyup bérish jehette, dunyadiki eng chong karbon töt oksidi qoyup bergüchi amérikidin éship kétish aldida turuwatqan iken. Bu hal hawa kilimat özgirishi jehette köprek heriket qollinish heqqide béyjinggha bésim peyda qilghan. Amérikiliq bir nopuzluq alimning mölcherlishiche, xitayda néfit yéqilghusi istimal miqdarining örlishige egiship, xitayning atmosféragha karbon töt oksidi qoyup bérish nisbiti 2005 - yildikidin 10 pirsent ashqan.
Birleshken döletler teshkilatining kiyoto kélishimini yershari xaraktérlik issip kétish hadisige qeder kéngeytish üstide muzakirige élip bériliwatqan peytliride, xitayning karbon töt oksidi qoyup bérish miqdari jehette dunyadiki aldinqi orun'gha ötüshi, xitaygha bésim élip kélidu.
Kiyoto kilishmide tereqqi tapqan 34 dölet karbon töt oksidi qoyup bérish miqdarini kémeytish heqqide wede bergen we amérika, xitay qatarliq döletlerni bu jehette köprek heriket qollinishqa chaqirghan idi.
Amérika karbon töt oksidi informatsiye analiz merkizidiki nopuzluq alim, greg marland mundaq deydu, "méningche karbon töt oksidi qoyup bérish jehette xitay amérikidin bu yil halqip kétishi mumkin."
Karbon töt oksid, kömür, néfit, we tebiy gaz qatarliqlarning köydürülüshidin kélip chiqidighan bolup, köpchilik alimlarning qarishiche bu yershari xaraktérlik issip kéntish hadisini keltürüp chiqiridiken.
Alimlarning bildürüshiche, 2005 yili xitay 5.3 Milyard tonna, amérika 5.9 Milyard tonna karbon töt oksidi qoyup bergen. Ötken yili noyabirda, xelq'ara énérgiye apparati hawagha karbon töt oksidi qoyup bérish jehette xitayning 2010 -yilgha qeder amérikidin halqip kétidighanliqini körsetken. (Jüme)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitay we hindistandiki bulghinish dunya hawarayigha tesir körsetmekte
- Hawa boshluqigha issiqliq qoyup bérish miqdarini amérika bilen xitay birlikte tizginlishi kérek
- Xitay muhit bulghinish mesiliside köz boyamchiliq qilmaqta
- Lenju shehiride muhit bulighinip sériq deryada 'qizil su' aqidighan bolup qalghan
- Xitayning 3/1 qisim jayi késlataliq yamghurning tesirige uchrimaqta