Хитай шәһванийлиққа қарши туруш дегән нам билән кишилик һоқуқни дәпсәндә қиливатиду
2008.01.23
Хитайда интернеткә киридиған адәм сани һазир 137 милйонға йәтти, бу хитайдики омум нопус саниниң 10% ни тәшкил қилиду. Бундақ көп тор әһли ичидә һазир әркин пикир вә әркин мулаһизиләр әвҗ елишқа башлиған иди. Бирләшмә агентлиқиниң 1 - айниң 23 - күни бейҗиңдин хәвәр қилишичә, хитай коммунист һөкүмити өткән йилиниң ахирида 'шәһванийлиққа зәрбә бериш һәрикити' қозғиғандин буян һазирға қәдәр, хәлқ ичидики интернет тор бәтлиридин 44 миңини тақиған, 800 дин артуқ адәмни қолға алған вә 2000 дин артуқ адәмни җазалиған.
Шаңхәй универиситетиниң профессори җу шөчиң әпәнди б б с ниң зияритини қобул қилғанда ашкарилишичә, хитайда һазир шәһванийлиқ еғир дәриҗидә ямрап кәткән, һөкүмәт буниңға қарита теги-тәктидин түзитидиған чарә қолланмай, бәлки йүзәки чарә қоллинип кәлмәктә. Әмма 'шәһванийлиқ' дегәнни баһанә қилип, сиясий җәһәттә сәзгүр китаблар-журналларни тазилимақта, һәтта 'шәһванийлиқ' дегәнни баһанә қилип нопус сани аз милләтләргә зәрбә бәрмәктә. Униң қаришичә, коммунист һөкүмитиниң бу һәрикити әмәлийәттә 'шәһванийлиққа қарши туруш' дегән нам астида дөләт пуқралириниң қанунда бәлгиләнгән пикир баян қилиш һоқуқи вә нәшрият һоқуқини дәпсәндә қилғанлиқ.
Төвәндики улиништин, мухбиримиз вәлиниң бу һәқтики мәлуматини аңлайсиз.
Мунасивәтлик мақалилар
- Хитайда кишилик һоқуқ вәзийитини күнсери начарлашмақта
- Хитай америкиниң кишилик һоқуқи саһәсидики тәнқидини рәт қилди
- Чегрисиз мухбирлар тәшкилати явропа парламентниң хитайда пикир әркинликини йолға қоюш һәққидики қарар лайиһисини алқишлиди
- Хитайда йеңидин ечилған 'чирикликкә қарши туруш тор бети' гә кириш қийин
- Кишилик һоқуқ биринчи иттипақи хитайниң интернетни чәкләш һәрикәтлирини әйиблиди
- Америка интернет бихәтәрлик ширкити хитайни интернет җасуслуқи билән әйиплиди
- Америка дөләт мәҗлисиниң ташқи ишлар комитети"йәршари интернет әркинлик қануни" мақуллиди
Көп көрүлгән хәвәрләр
RFA
- Уйғур мәҗбурий әмгәк мәсилиси җәнвәдә башланған б д т “сода вә кишилик һоқуқ мунбири” ниң муһим темиси болди
- Җәнвәдики б д т йиғинида хитай вәкиллири йиғин мәйданини ташлап чиқип кәткән
- Җәнвәдики б д т мунбиридә: “уйғур тәшкилатлири вәкиллири уйғур мәҗбурий әмгикигә даир һәрқандақ соалға җаваб беришкә тәйяр! ”
- Аййүҗә түркәш таш ханим: “түркийәниң үрүмчидә консулхана ечиши шәрт”
- Пирагада чақирилған “хитай мустәмликичилики вә уйғур райони” темисидики хәлқаралиқ йиғин мувәппәқийәтлик давамлашти