يېقىندىن بۇيان خىتاينىڭ كىشىلىك ھوقۇق خاتىرىسى، ئادەتتىن تاشقىرى دىققەتكە سازاۋەر بولماقتا
2007.12.20
خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرى ھەمدە خىتاي ئىچىدىكى تەنقىدچىلەرنىڭ تەكىتلىشىچە، خىتاي ئولىمپىك تەنھەرىكەت يىغىنى ھارپىسىغا قەدەر كىشىلىك ھوقۇق خاتىرىسىدە ھېچقانداق ئۆزگىرىش ئېلىپ بارمىغان ۋە خەلقئارا جەمئىيەتكە بەرگەن ۋەدىسىدە تۇرمىغان.
ئولىمپىك قانۇنىدا ئېنىق ھالدا ؛ " مىللەت، دىن، سىياسەت، جىنسى ۋە ياكى باشقا باھانىلاردا بىر دۆلەتكە ياكى بىر شەخسكە قارىتا ھەرقانداق بىر شەكىلدە ئېلىپ بېرىلغان كەمسىتىش ھەرىكىتى، ئولىمپىكقا ئەزا بولۇش سالاھىيىتىگە مۇناسىپ كەلمەيدۇ". " ھېچقانداق كەمسىتىش يۈز بەرمىگەن شارائىتتا، ئولىمپىك روھىغا ماس كېلىدىغان تەنتەربىيە پائالىيىتى ئارقىلىق ياشلارنى تەربىيىلەپ، بۇ ئارقىلىق، تىنچ ۋە تېخىمۇ گۈزەل دۇنيا بەرپا قىلىش ئۈچۈن تۆھپە قوشۇش" دېگەن ماددىلار تەكىتلەنگەن بولۇپ، شۇڭا نۆۋەتتىكى خىتاينىڭ كىشىلىك ھوقۇق ئەھۋالى خىتاينىڭ ئىچى ۋە سىرتىدىكى كۆزەتكۈچىلەر ۋە تەنقىدچىلەرنىڭ ئالاھىدە دىققىتىنى قوزغىماقتا.
نۇرغۇنلىغان تەنقىدچىلەرنىڭ بىلدۈرۈشىچە، خىتاي ئەينى ۋاقىتتا بېيجىڭ ئولىمپىكىنى ئۆتكۈزۈش ھەققىدە خەلقئارا جەمئىيەتكە بەرگەن ۋەدىسىدە تۇرمىغان. مۇھاجىرەتتىكى ئۇيغۇر سىياسىي پائالىيەتچىلىرى ئۇيغۇرلارنىڭ دىنىي ھوقۇق، سىياسىي ھوقۇقى، بولۇپمۇ ئۇيغۇر ئاياللىرىنىڭ كەمسىتىلىش مەسىلىلىرىنىڭ خىتاي بويىچە ئەڭ ئېغىر دەرىجىدە بولۇۋاتقانلىقىنى، ئۇلارنىڭ ھوقۇقلىرىنىڭ دەپسەندە قىلىنىۋاتقانلىقىنى، شۇڭا خىتاينىڭ ئولىمپىك ئۆتكۈزۈش سالاھىيىتىگە ھەرگىز مۇناسىپ كەلمەيدىغانلىقىنى تەكىتلىمەكتە.
خىتاي تېخى يېقىندىلا بىر قانچە ئۇيغۇر سىياسىي مەھبۇسلىرىنى ئۆلۈم جازاسى بىلەن جازالىغان ئىدى.(ئەقىدە)
مۇناسىۋەتلىك ماقالىلار
- چېگرىسىز مۇخبىرلار تەشكىلاتى ياۋروپا پارلامېنتنىڭ خىتايدا پىكىر ئەركىنلىكىنى يولغا قويۇش ھەققىدىكى قارار لايىھىسىنى ئالقىشلىدى
- خەلقئارا ساقچى: تېررورچىلار بېيجىڭ ئولىمپىك يىغىنىغا ھۇجۇم قىلىشنى پىلانلىغان بولۇشى مۇمكىن
- كىشىلىك ھوقۇق بىرىنچى ئىتتىپاقى خىتاينىڭ ئىنتېرنېتنى چەكلەش ھەرىكەتلىرىنى ئەيىبلىدى
- دۇنيا كىشىلىك ھوقۇق كۈنى ب د ت كىشىلىك ھوقۇق ئالىي كېڭىشىنىڭ باش كومىسسارى بايانات ئېلان قىلدى
- خىتاينىڭ ئولىمپىك ھارپىسىدىمۇ كىشىلىك ھوقۇقنى داۋاملىق دەپسەندە قىلىۋاتقانلىقى ئاشكارىلانماقتا
- كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتى: خىتاي مەكتەپلىرىدە ئۆسمۈرلەرنى ئەمگەككە ئېلىش ئىشلىرى مەۋجۇت
- خەلقئارا مۇخبىرلار تەشكىلاتى ئولىمپىك كومىتېتىنى خىتاي مەسىلىسىدە ئەيىبلىدى
- خەلقارا ئولىمپىك كومىتېتى ئەمەلدارلىرى خىتاي كىشىلىك ھوقۇق باياناتى ھەققىدە مۇنازىرىلەشمەكتە
- كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى تىبەت ۋە ئۇيغۇر ئېلىگە قارىتىلغان ئاخبارات چەكلىمىسىنى تەنقىد قىلدى