Xitaydiki qum boran weziyiti 2008‏- yilliq olimpik yighinigha tehdit bolmaqta

Xitayda qum boran apitining barghanséri éghirlishishi, 2008‏- yilidiki ötküzilidighan olimpik tenheriket yighinigha tehdit bolmaqta. Munasiwetlik mutexessisler xitayda qum boran weziyitining éghirlishishidiki sewebning, gherbiy shimal rayonlardiki ékologiyilik muhitning buzulushi ikenlikini körsetti.

Xitayning döletlik ormanchiliq idarisining melum qilishiche, nöwette Uyghur élini öz ichige alghan gherbiy shimaliy rayonlardiki ichki quruqluq su menbelirining qurushqa yüzlinishi we yer asti su yüzining töwenlishi qatarliq ehwallar yéqinqi yillardin buyan qum-boran apitining köpiyishige seweb bolghan asasliq amillar hésablinidiken.

Mezkur idarining gherbiy shimaldiki 3 ölkide mudapi'e ormanliqini berpa qilish nazaritidiki bash énzhinér jang wénming, Uyghur éli, gensu we chingxeydiki ékologiyilik muhitta toxtilip, bolupmu "qumluqtiki qan tomur" dégen namgha érishken Uyghur élidiki tarim deryasining yuqiri éqimidin kélidighan suning yildin-yilgha azlap kétiwatqanliqini tekitlidi. Shu sewebtin tarim deryasining töwen éqimidiki yéshil bostanliqlarning kölimimu zor derijide azayghan. Shundaqla bu mezkur rayonlardiki chöllishish ehwalini téximu éghirlashturghan.

Tarim deryasining yuqiri éqmigha xitayning Uyghur élidiki ishlepchiqirish ‏- qurulush armiye etriti su ambarlarni yasighan bolup, bu uzun yillardin buyan yerlik xelqler teripidin, yuqiri éqimdiki suni boghiwélip töwen éqimgha su yétishmeslik peyda qilghanliqi bilen eyiblinip kelgen idi.

Jang wénming sözide yene, nöwette xitayning béyjingni öz ichige alghan nurghun jaylirining qum boran apitining tesirige uchrash ehwalining yildin-yilgha éghirlishiwatqanliqini körsitip, bu rayonlarning ékologiyilik muhitini saqlashning intayin muhimliqini eskertti. (Peride)