Xitayning tughutni kontrol qilish siyasitide özgirish bolmaydiken

Xitay da'irilirining eskertishiche, xitayning nöwettiki pilanliq tughutni qattiq kontrol qilish siyasitidin waz kéchish pilani yoq iken. Xitayning hökümet zuwani shinxu'a axbarat agéntliqi, jonggo hökümitining 2010 - yilghiche xitay nopusining bir milyard 370 milyon etrapida kontrol qilish pilani barliqini bildürdi.

Xitay pilanliq tughut komitétining mudiri jang wéyching, xelq'ara kishilik hoquq organliri teripidin tenqidke uchrawatqan xitay pilanliq tughut siyasitini aqlap, "jonggo hökümiti pilanliq tughut siyasitini qet'i ijra qilghanliqtin, jonggo iqtisadining tereqqiyati tiz boldi," dep eskertken. U, bu sözni chingdawda chaqirilghan pilanliq tughut siyasitige da'ir bir muhakime yighinda qilghan.

Yighinda xitay hökümiti pilanliq tughut siyasitining özgermeydighanliqini jakarlighan. Emma mutexessisler, bu siyaset xitayda éghir ijtima'iy mesililerni tughduriwatidu, dep agahlandurmaqta.

En'giliyide chiqidighan "yéngi én'gland" zhrnili, xitayning pilanliq tughut siyasitini " zaman'gha mas kelmeydu," dep tenqidlidi. Kishilik hoquq teshkilatliri bolsa bu siyaset kishilik hoquqni depsende qiliwatidu, dep eyiblimekte.

Bu yilning bashlirida Uyghur aptonom rayonining re'isi ismayil tiliwaldi, 9 - besh yilliq pilan ichide Uyghur aptonom rayoni boyiche 3 milyon bowaqning kam tughulghanliqini jakarlighandin kéyin, bu Uyghur teshkilatlirini ghezeplendürgen idi.

Mutexessislerning agahlandurushiche, bu siyaset xitayda nopusning qérishi we er ayallar nisbitining buzulushini tizletmektiken. (Erkin)