Хитай дарфурдики қирғинчилиқниң күчийишигә ярдәмчи болуш билән әйипләнди
2008.03.14
Америкидики бир кишилик һоқуқи тәшкилати хитайниң суданни кичик типтики қораллар билән әң көп тәминлигүчи вә судан билән болған қорал - ярақлар содиси 3 йилдин бери үзлүксиз ашуруп, дарфурдики қирғинчилиқниң күчийишигә ярдәмчи болған, дәп әйиблиди.
Америкидики кишилик һоқуқи 1 - тәшкилати пәйшәнбә күни доклат елан қилип, 2004 - йилдин 2006 - йилғичә хитайниң суданға 55 милйон долларлиқ кичик типтики қоралларни сатқанлиқи, дарфурдики қирғинчилиқта мәсулийити бар, дәп қаралған әрәб җанҗавид милитанлириниң бу қораллар билән қоралланғанлиқини билдүрди. Доклатта әскәртишичә, 3 йилдин бери башқа дөләтләрниң суданға қорал - ярақ сетишни азайған болсиму, лекин хитайниң қорал - ярақ содиси изчил көпийип, суданға сатқан кичик типтики қоралларниң %90 ни игилигән.
Доклатта, "хитай суданни кичик типтики қорал - ярақлар билән тәминләйдиған әң чоң дөләт болуп қалди," дәйду. Кишилик һоқуқи 1 - тәшкилати хитай даирилирини суданға қорал сетишни дәрһал тохтитишқа чақирди һәм бу сода хитайниң олимпик мәзгилидә образини яхшилаш тиришчанлиқиға дәхли йәткүзүдиғанлиқимни билдүрди. Доклатта йәнә судан һөкүмитиниң хитайдин алған қоралларниң пулини хитайға сатқан нефитниң пули билән төләватқанлиқини билдүргән.
Хитай судан билән болған қорал - ярақ содисиниң соммиси наһайити аз икәнликини вә қорал - ярақ содисини тохтатқан тәқдирдиму, буниң дарфурдики тоқунушни тохтиталмайдиғанлиқини илгири сүрмәктә иди. Лекин кишилик һоқуқи 1 - тәшкилатиниң мәсули бәтсий әпейл," хитай һөкүмити хитай қорал - ярақ завутлири билән дарфур хәлқини қирған қиливатқан судан һөкүмитиниң қоллишидики милитан күчләр арисида қорал - ярақ тәминат линийиси қуруп чиққан," дәп көрсәтти. Лекин хитайниң алаһидә вәкили лю гуйҗин бу түрдики тәнқидләрни рәт қилип, хитайниң судан билән болған қорал - ярақ содисини әйибләш наһәқчилиқ, дәп тәкитлигән иди. (Әркин)
Мунасивәтлик мақалилар
- Хитай сақчи даирилири уйғур қизниң мәқсити айропиланни партлитиш, дәп елан қилди
- Хитай һөкүмити олимпик мусабиқисида рухсәтсиз намайиш қилишқа болмайдиғанлиқини җакарлиди
- Хитай өзиниң судан сияситини ақлап олимпикни дарфур кризисиға бағлашниң мувапиқ әмәсликини билдүрди
- Хитай дарфур мәсилисидә инкас қайтурди
- Хитай баш министири дарфур сияситини ақлиди
- Голландийә парламентидики христианлар бирләшмиси олимпикни байқут қилиш пикирини оттуриға қойди
- Нобел мукапати саһиплири хитай президенти ху җинтавға хәт язди
- Хәлқара кәчүрүм тәшкилати бушни хитайға бесим ишлитишкә чақирди
- Олимпик комитети ахбарат әркинлики җәһәттә бәргән вәдисини ақлимиди
- Чегрисиз мухбирлар тәшкилати : хитай өзиниң йеңи ахбарат бәлгилимисигә һөрмәт қилиш керәк
- Бейҗиң сақчилири әркин қәләмкәшләр җәмийитиниң йиғилишини баситуруши мумкин