Xitay darfurdiki qirghinchiliqning küchiyishige yardemchi bolush bilen eyiplendi
2008.03.14
Amérikidiki bir kishilik hoquqi teshkilati xitayning sudanni kichik tiptiki qorallar bilen eng köp teminligüchi we sudan bilen bolghan qoral - yaraqlar sodisi 3 yildin béri üzlüksiz ashurup, darfurdiki qirghinchiliqning küchiyishige yardemchi bolghan, dep eyiblidi.
Amérikidiki kishilik hoquqi 1 - teshkilati peyshenbe küni doklat élan qilip, 2004 - yildin 2006 - yilghiche xitayning sudan'gha 55 milyon dollarliq kichik tiptiki qorallarni satqanliqi, darfurdiki qirghinchiliqta mes'uliyiti bar, dep qaralghan ereb janjawid militanlirining bu qorallar bilen qorallan'ghanliqini bildürdi. Doklatta eskertishiche, 3 yildin béri bashqa döletlerning sudan'gha qoral - yaraq sétishni azayghan bolsimu, lékin xitayning qoral - yaraq sodisi izchil köpiyip, sudan'gha satqan kichik tiptiki qorallarning %90 ni igiligen.
Doklatta, "xitay sudanni kichik tiptiki qoral - yaraqlar bilen teminleydighan eng chong dölet bolup qaldi," deydu. Kishilik hoquqi 1 - teshkilati xitay da'irilirini sudan'gha qoral sétishni derhal toxtitishqa chaqirdi hem bu soda xitayning olimpik mezgilide obrazini yaxshilash tirishchanliqigha dexli yetküzüdighanliqimni bildürdi. Doklatta yene sudan hökümitining xitaydin alghan qorallarning pulini xitaygha satqan néfitning puli bilen tölewatqanliqini bildürgen.
Xitay sudan bilen bolghan qoral - yaraq sodisining sommisi nahayiti az ikenlikini we qoral - yaraq sodisini toxtatqan teqdirdimu, buning darfurdiki toqunushni toxtitalmaydighanliqini ilgiri sürmekte idi. Lékin kishilik hoquqi 1 - teshkilatining mes'uli betsiy epéyl," xitay hökümiti xitay qoral - yaraq zawutliri bilen darfur xelqini qirghan qiliwatqan sudan hökümitining qollishidiki militan küchler arisida qoral - yaraq teminat liniyisi qurup chiqqan," dep körsetti. Lékin xitayning alahide wekili lyu guyjin bu türdiki tenqidlerni ret qilip, xitayning sudan bilen bolghan qoral - yaraq sodisini eyiblesh naheqchiliq, dep tekitligen idi. (Erkin)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitay saqchi da'iriliri Uyghur qizning meqsiti ayropilanni partlitish, dep élan qildi
- Xitay hökümiti olimpik musabiqisida ruxsetsiz namayish qilishqa bolmaydighanliqini jakarlidi
- Xitay özining sudan siyasitini aqlap olimpikni darfur krizisigha baghlashning muwapiq emeslikini bildürdi
- Xitay darfur mesiliside inkas qayturdi
- Xitay bash ministiri darfur siyasitini aqlidi
- Gollandiye parlaméntidiki xristi'anlar birleshmisi olimpikni bayqut qilish pikirini otturigha qoydi
- Nobél mukapati sahipliri xitay prézidénti xu jintawgha xet yazdi
- Xelq'ara kechürüm teshkilati bushni xitaygha bésim ishlitishke chaqirdi
- Olimpik komitéti axbarat erkinliki jehette bergen wedisini aqlimidi
- Chégrisiz muxbirlar teshkilati : xitay özining yéngi axbarat belgilimisige hörmet qilish kérek
- Béyjing saqchiliri erkin qelemkeshler jem'iyitining yighilishini basiturushi mumkin