Хитай олимпик мунасивити билән рабийә қадир башлиқ бир қанчә уйғурниң һәрикитигә диққәт қилишни бәлгилигән

2008-Йиллиқ бейҗиң тәнһәрикәт мусабиқиси мунасивити билән хитай җамаәт хәвпсизлик органлири уқтуруш чиқирип, хитайниң ичи-сиртидики олимпик билән мунасивәтлик шәхсләргә нисбәтән тәкшүрүш елип беришни бәлгилигән.

Хитай тилидики "бошун" ториниң тарқатқан учуриға асасланғанда, бу йил 4-айда хитай җамаәт хәвпсизлик министирлиқи һәр қайси өлкә, аптоном район вә биваситә қарашлиқ шәһәрләргә мәхпий буйруқ чүшүрүп, олимпик билән мунасивәтлик шәхсләрни тәкшүрүшни орунлаштуруп, хитай һөкүмитигә пайдисиз дәп қаралған барлиқ унсурларни тазилашни, 11 түрдики адәмләр ичидин 43 хилдикисини олимпик паалийитиниң сиртида қалдурушни қарар қилған.

Бу хилдики адәмләр категорийисигә хитай ичи-сиртидики аталмиш "дүшмән күчләр" йәни тәшкилатларниң әзалири вә идиологийә саһәдики нуқтилиқ адәмләр киргүзүлгән болуп, фалунгуңчилар, аталмиш қанунсиз диний паалийәтчиләр, аталмиш миллий бөлгүнчиләр җүмлидин аталмиш "шинҗаң үч хил күчлири" шуниңдәк далай ламаниң сүргүндики һөкүмитиниң тәркибидики тәшкилатларниң әзалириму мәзкур категорийигә мәнсуп қилинған.

" Бошун" торидики хәвәргә асасланғанда, хитай җамаәт хәвпсизлик министирлиқи чүшүргән уқтурушта чәт әлләрдә паалийәт елип бериватқан уйғур паалийәтчилиридин рабийә қадир, әркин алиптекин башлиқ тоққуз кишигә нисбәтән көзитиш вә контрол қилиш тәләп қилинған.

Хәвәрләрдин қариғанда, хәлқаралиқ инсан һоқуқи тәшкилатлири хитай һөкүмитиниң олимпик мусабиқисини өткүзүш салаһийитини қолға кәлтүрүш үчүн бәргән инсан һоқуқини яхшилаш вәдилирини орундимиғанлиқини изчил тәнқид қилмақта. Дуня уйғур қурултийиниң рәиси рабийә қадир ханимму демократийини һимайә қилидиған дөләтләрдин бу мусабиққа байқут елан қилишни тәләп қилған иди. (Үмидвар)